Αστικός κώδικας - Οικογενειακό δίκαιο

ΤΕΤΑΡΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΜΝΗΣΤΕΙΑ
Άρθρο 1346
Έννοια
Η σύμβαση για μελλοντικό γάμο (μνηστεία) δεν γεννά αγωγή για εξαναγκασμό του.
Η υπόσχεση ποινής για την περίπτωση που θα ματαιωθεί ο γάμος είναι άκυρη.
Άρθρο 1347
Μονόπλευρη λύση
Αν κάποιος από τους μνηστευμένους διαλύσει τη μνηστεία χωρίς σπουδαίο λόγο, έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον άλλο ή τους γονείς του, καθώς και κάθε τρίτον που ενέργησε στη θέση των γονέων, για τη ζημία που έπαθαν εξαιτίας δαπανών ή άλλων μέτρων που έλαβαν με την προσδοκία του γάμου, αφού ληφθούν υπόψη και οι ειδικές περιστάσεις.
Η ίδια υποχρέωση βαρύνει και το μνηστευμένο που προκάλεσε υπαίτια τη δικαιολογημένη διάλυση της μνηστείας από τον άλλο.
Άρθρο 1348
Συνέπειες της λύσης
Αν ο γάμος ματαιώθηκε, καθένας από τους μνηστευμένους έχει δικαίωμα να απαιτήσει από τον άλλο, κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό, καθετί που του έδωσε ως δωρεά ή ως σύμβολο της μνηστείας.
Αν ο ένας από τους μνηστευμένους πεθάνει, θεωρείται, σε περίπτωση αμφιβολίας, πως έχει αποκλειστεί η αναζήτηση όσων είχαν δοθεί.
Άρθρο 1349
Παραγραφή
Οι αξιώσεις από τη μνηστεία παραγράφονται όταν περάσει διετία από το τέλος του έτους κατά το οποίο λύθηκε.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΓΑΜΟΣ
Άρθρο 1350
Όροι για τη σύναψη γάμου
Για τη σύναψη γάμου απαιτείται συμφωνία των μελλονύμφων. Οι σχετικές δηλώσεις γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία.
Οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους. Το δικαστήριο μπορεί, αφού ακούσει τους μελλόνυμφους και τα πρόσωπα που ασκούν την επιμέλεια του ανηλίκου, να επιτρέψει το γάμο και πριν από τη συμπλήρωση αυτής της ηλικίας, αν η τέλεσή του επιβάλλεται από σπουδαίο λόγο.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 12 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1351
Ο ανίκανος για δικαιοπραξία δεν μπορεί να συνάψει γάμο. Επιτρέπεται όμως ο γάμος στο νομίμως απαγορευμένο.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 12 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1352
Το πρόσωπο που τελεί υπό δικαστική αντίληψη συνάπτει γάμο με τη συναίνεση του αντιλήπτορά του.
Αν αυτός αρνείται να συναινέσει, το δικαστήριο μπορεί, αφού τον ακούσει, να δώσει την άδεια για τη σύναψη του γάμου, εφόσον το επιβάλλει το συμφέρον αυτού που τελεί υπό αντίληψη.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 12 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1353
[Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1354
Κώλυμα από γάμο που υπάρχει
Εμποδίζεται η σύναψη γάμου πριν λυθεί ή ακυρωθεί αμετάκλητα ο γάμος που υπάρχει. Οι σύζυγοι μπορούν να επαναλάβουν την τέλεση του μεταξύ τους γάμου και πριν αυτός ακυρωθεί.
Άρθρο 1355
[Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1356
Από συγγένεια εξ αίματος
Εμποδίζεται ο γάμος με συγγενείς εξ αίματος, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή ως και τον τέταρτο βαθμό.
Άρθρο 1357
Από αγχιστεία
Εμποδίζεται ο γάμος με συγγενείς εξ αγχιστείας, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια ως και τον τρίτο βαθμό.
Άρθρο 1358
[Καταργήθηκε με το άρθρο 8 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1359
[Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1360
Από υιοθεσία
Εμποδίζεται ο γάμος εκείνου που υιοθέτησε ή των κατιόντων του με αυτόν που υιοθετήθηκε. Το κώλυμα διατηρείται και μετά τη λύση της υιοθεσίας.
Άρθρο 1361
[Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1362
[Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1363
[Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1364
[Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1365
[Καταργήθηκε με το άρθρο 13 του ν. 1329/1893.]
Άρθρο 1366
[Καταργήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1367
Τέλεση του γάμου
Ο γάμος τελείται είτε με τη σύγχρονη δήλωση των μελλονύμφων ότι συμφωνούν σ' αυτό (πολιτικός γάμος) είτε με ιερολογία από ιερέα της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας ή από λειτουργό άλλου δόγματος ή θρησκεύματος γνωστού στην Ελλάδα.
Η δήλωση γίνεται δημόσια κατά πανηγυρικό τρόπο ενώπιον δύο μαρτύρων, προς το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας του τόπου όπου τελείται ο γάμος ή προς το νόμιμο αναπληρωτή τους, που είναι υποχρεωμένοι να συντάξουν αμέσως σχετική πράξη.
Οι προϋποθέσεις της ιεροτελεστίας και κάθε θέμα σχετικό μ' αυτήν διέπονται από το τυπικό και του κανόνες του δόγματος ή του θρησκεύματος σύμφωνα με το οποίοι γίνεται η ιεροτελεστία, εφόσον δεν είναι αντίθετοι με τη δημόσια τάξη. Ο θρησκευτικός λειτουργός είναι υποχρεωμένος να συντάξει αμέσως σχετική πράξη. Η τέλεση πολιτικού γάμου δεν εμποδίζει την ιερολογία του ίδιου γάμου κατά τη θρησκεία και το δόγμα των συζύγων.
[Τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1368
Άδεια γάμου
Για να τελεσθεί ο γάμος, είτε ως πολιτικός είτε με ιερολογία της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, απαιτείται άδεια του δημάρχου ή του προέδρου της κοινότητας της τελευταίας κατοικίας του καθενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν. Σε περίπτωση που ο αρμόδιος για την έκδοση της άδειας αρνείται να τη χορηγήσει, αποφασίζει αμετάκλητα το αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο σύμφωνα με τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Η απόφαση εκδίδεται μέσα σε δέκα ημέρες από την κατάθεση της σχετικής αίτησης.
[Τίθεται όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1369
Γνωστοποίηση μελλοντικού γάμου
Πριν από την τέλεση του γάμου, με όποιον τύπο και αν αυτός πρόκειται να τελεσθεί, πρέπει να γνωστοποιούνται με τοιχοκόλληση σχετικής αγγελίας στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα της κατοικίας του καθενός από τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν, το όνομα και το επώνυμο των προσώπων αυτών, το επάγγελμά τους, το όνομα των γονέων τους και ο τόπος που γεννήθηκαν, όπου κατοικούσαν τελευταία και όπου πρόκειται να τελεσθεί ο γάμος. Αν ο γάμος δεν τελεσθεί μέσα σε έξι μήνες από τη γνωστοποίηση, η γνωστοποίηση πρέπει να επαναληφθεί.
Όταν τα πρόσωπα που πρόκειται να παντρευτούν κατοικούν σε μεγάλη πόλη, η γνωστοποίηση γίνεται με δημοσίευση σε ημερήσια εφημερίδα του τόπου της κατοικίας.
[Τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1370
Η άδεια γάμου δίνεται υποχρεωτικά, αφού ερευνηθεί αν συντρέχουν οι νόμιμοι όροι για το γάμο που πρόκειται να τελεσθεί και αν έγινε η γνωστοποίηση. Αν υπάρχουν σπουδαίοι λόγοι, η γνωστοποίηση μπορεί να παραλειφθεί.
[Τίθεται όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1250/1982.]
Άρθρο 1371
Γάμος μεταξύ ετεροδόξων ή ετεροθρήσκων
Προκειμένου για γάμο μεταξύ ετεροδόξων ή μεταξύ ετεροθρήσκων η ιεροτελεστία γίνεται όπως απαιτεί το δόγμα ή το θρήσκευμα του καθενός απ' αυτούς που συνέρχονται σε γάμο, αν είναι αναγνωρισμένο στην Ελλάδα.
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΑΚΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΚΥΡΩΣΙΜΟΣ ΓΑΜΟΣ
Άρθρο 1372
Άκυρος και ανυπόστατος γάμος
Άκυρος είναι μόνο ο γάμος που έγινε κατά παράβαση των άρθρων 1350 έως 1352, 1354, 1356, 1357 και 1360. Δεν είναι άκυρος ο γάμος, εφόσον έχει γίνει η δήλωση του άρθρου 1367 προς το δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας ή το νόμιμο αναπληρωτή τους, έστω και αν έχουν παραλειφθεί οι άλλοι όροι της τέλεσης.
Γάμος που έγινε χωρίς να τηρηθεί καθόλου ένας από τους τύπους που προβλέπονται στο άρθρο 1367 είναι ανυπόστατος.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1373
Η ακυρότητα του γάμου αίρεται: 1. αν, στην περίπτωση της πρώτης παραγράφου του άρθρου 1350, ακολουθήσει ελεύθερη και πλήρης συμφωνία των συζύγων. 2. αν, στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1350, δοθεί εκ των υστέρων άδεια του δικαστηρίου ή ο σύζυγος, αφού συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του, αναγνωρίσει το γάμο. 3. αν, στην περίπτωση του άρθρου 1351, ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός για δικαιοπραξία, αναγνωρίσει το γάμο. 4. αν, στην περίπτωση του άρθρου 1352, ο αντιλήπτορας, το δικαστήριο ή ο ίδιος ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός, εγκρίνει το γάμο.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1374
Ακυρώσιμος εξαιτίας πλάνης
Γάμος που έχει τελεσθεί μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας πλάνης σχετικής με την ταυτότητα του προσώπου του άλλου συζύγου.
Η ακύρωση αποκλείεται, αν ο σύζυγος αναγνώρισε το γάμο μετά τη διάλυση της πλάνης.
Άρθρο 1375
Ακυρώσιμος εξαιτίας απειλής
Γάμος που έχει τελεσθεί μπορεί να ακυρωθεί αν ο σύζυγος εξαναγκάστηκε να τον συνάψει με απειλή, παράνομα ή αντίθετα προς, τα χρηστά ήθη.
Η ακύρωση αποκλείεται, αν αυτός που εξαναγκάστηκε αναγνώρισε το γάμο αφού πέρασε η απειλή.
Άρθρο 1376
Πώς γίνεται η ακύρωση
Στην περίπτωση του άκυρου γάμου, καθώς και αυτού που έγινε από πλάνη ή με απειλή, απαιτείται δικαστική απόφαση που να τον ακυρώνει.
Άρθρο 1377
[Καταργήθηκε με το άρθρο 53 ΕισΝΚΠολΔ.]
Άρθρο 1378
Ποιος ενάγει για ακύρωση
Η αγωγή για ακύρωση του γάμου μπορεί να ασκηθεί: 1. στις περιπτώσεις των άρθρων 1350 έως 1352, 1354, 1356, 1357 και 1360 από τους συζύγους και από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, καθώς και από τον εισαγγελέα αυτεπαγγέλτως. 2. στις περιπτώσεις των άρθρων 1374 και 1375 μόνο από το σύζυγο που πλανήθηκε ή απειλήθηκε, όχι όμως από τους κληρονόμους του.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1379
Η αγωγή για την ακύρωση του γάμου μπορεί να εγερθεί από αντιπρόσωπο, μόνο αν έχει ειδικά εξουσιοδοτηθεί.
Άρθρο 1380
Παραγραφή
Παραγραφή της αγωγής για ακύρωση του γάμου χωρεί μόνο στην περίπτωση ακύρωσης εξαιτίας πλάνης ή απειλής.
Η παραγραφή επέρχεται όταν περάσουν έξι μήνες αφότου έγινε δυνατόν να εγερθεί η αγωγή και πάντως όταν περάσουν τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου.
Άρθρο 1381
Αποτελέσματα της ακύρωσης
Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που ακυρώνει το γάμο αίρονται τα αποτελέσματά του, για οποιονδήποτε λόγο και αν ακυρώθηκε.
Άρθρο 1382
Τα τέκνα από γάμο που ακυρώθηκε διατηρούν την ιδιότητα τέκνου γεννημένου σε γάμο.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1383
Νομιζόμενος γάμος
Αν κατά την τέλεση του γάμου αγνοούσαν την ακυρότητα και οι δύο σύζυγοι ή την αγνοούσε ο ένας μόνο απ' αυτούς, η ακύρωση ενεργεί ως προς αυτούς η αυτόν που την αγνοούσε μόνο για το μέλλον.
Ο σύζυγος που αγνοούσε μόνος κατά την τέλεση του γάμου την ακυρότητα έχει, στην περίπτωση της ακύρωσης, εναντίον του άλλου συζύγου που γνώριζε εξαρχής την ακυρότητα και, αν αυτός πέθανε μετά την ακύρωση του γάμου, κατά των κληρονόμων του, δικαίωμα διατροφής σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για το διαζύγιο, οι οποίες εφαρμόζονται αναλόγως.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1384
Το δικαίωμα της δεύτερης παραγράφου του προηγούμενου άρθρου ανήκει και στο σύζυγο που εξαναγκάστηκε να τελέσει γάμο με απειλή, κατά τρόπο παράνομο ή αντίθετο προς τα χρηστά ήθη, αν ο γάμος ακυρωθεί ή λυθεί με το θάνατο του άλλου συζύγου.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1385
Δικαιώματα τρίτων
Η ακύρωση του γάμου δεν βλάπτει τα δικαιώματα τρίτων που έχουν συναλλαχθεί καλόπιστα με κάποιον από τους συζύγους.
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΓΑΜΟ
[Κατά το άρθρο 15 του νόμου 1329/1983.
<<Τα Κεφάλαια Τέταρτο και Πέμπτο του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα συγχωνεύονται σε ενιαίο Τέταρτο Κεφάλαιο με τίτλο: <<σχέσεις των συζύγων από το γάμο>>.
Καταργούνται όλες οι διατάξεις του Έκτου Κεφαλαίου του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1406 έως 1437), που αφορούν στην προίκα. Κάθε περιουσιακή επίδοση που αποτελεί σύσταση προίκας είναι άκυρη από την έναρξη της ισχύος αυτού του νόμου. (Βλ. και δεύτερο άρθρο του κυρωτικού νόμου).
Οι διατάξεις των παλαιών Τέταρτου και Πέμπτου Κεφαλαίων του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1386 έως 1396 και 1397 έως 1405), καθώς και τα άρθρα 1406 έως 1416 του Έκτου Κεφαλαίου, που καταργούνται με την προηγούμενη παράγραφο, αντικαθίστανται από τις ακόλουθες διατάξεις, οι οποίες εντάσσονται στο νέο Τέταρτο Κεφάλαιο>>.]
Άρθρο 1386
Υποχρέωση για συμβίωση
Ο γάμος παράγει για τους συζύγους αμοιβαία υποχρέωση για συμβίωση, εφόσον η σχετική αξίωση δεν αποτελεί κατάχρηση δικαιώματος.
[Αντικαταστάθηκε, λεκτικά μόνο, με το άρθρο 15 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1387
Ρύθμιση του συζυγικού βίου
Οι σύζυγοι αποφασίζουν από κοινού για κάθε θέμα του συζυγικού βίου. Αν ο ένας από τους συζύγους βρίσκεται σε φυσική ή νομική αδυναμία, αποφασίζει μόνος του ο άλλος.
Η ρύθμιση από τους συζύγους του κοινού τους βίου πρέπει να μην εμποδίζει την επαγγελματική και την υπόλοιπη δραστηριότητα του καθενός από αυτούς και να μην παραβιάζει τη σφαίρα της προσωπικότητάς του.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 15 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1388
Επώνυμο των συζύγων
Με το γάμο δεν μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων, ως προς τις έννομες σχέσεις τους.
Στις κοινωνικές σχέσεις ο κάθε σύζυγος μπορεί, εφόσον σ' αυτό συμφωνεί και ο άλλος, να χρησιμοποιεί το επώνυμο του τελευταίου ή να το προσθέτει στο δικό του.
[Αντικαταστάθηκε με το άρθρο 15 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1389
Κοινή συμβολή για τις οικογενειακές ανάγκες
Οι σύζυγοι έχουν την υποχρέωση να συνεισφέρουν από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, για την αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας. Η συνεισφορά γίνεται με την προσωπική εργασία, τα εισοδήματά τους και την περιουσία τους.
Άρθρο 1390
Στην υποχρέωση του προηγούμενου άρθρου περιλαμβάνονται ειδικότερα η αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για διατροφή τους, η κοινή υποχρέωση για διατροφή των τέκνων τους και γενικά η υποχρέωση για συμβολή τους στη λειτουργία του κοινού οίκου. Το μέτρο της υποχρέωσης προσδιορίζεται ανάλογα με τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής και η εκπλήρωσή της γίνεται με τον τρόπο που επιβάλλει η έγγαμη συμβίωση.
[Η ρύθμιση του αρχικού άρθρου 1390 περιέχεται στο νέο άρθρο 1396. Στα νέα άρθρα 1389 και 1390 περιέχεται, τροποποιημένη, η ρύθμιση των άρθρων 1391, 1392, 1393, 1398 και 1399 που καταργήθηκαν.]
Άρθρο 1391
Διακοπή της συμβίωσης
Αν ο σύζυγος διέκοψε την έγγαμη συμβίωση για εύλογη αιτία, η διατροφή, που του οφείλεται από τον άλλο, πληρώνεται σε χρήμα και προκαταβάλλεται κάθε μήνα.
Η υποχρέωση διατροφής της προηγούμενης παραγράφου παύει ή το ποσό της αυξάνεται ή μειώνεται, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις.
[Το αρχικό άρθρο 1391 περιέχεται στα νέα άρθρα 1389 - 1390 (βλ. στο άρθρο 1390). Στο νέο άρθρο 1391 περιέχεται, τροποποιημένη, η ρύθμιση των αρχικών άρθρων 1394 εδ. α' και 1395 που καταργήθηκαν].
Άρθρο 1392
Ανάλογη εφαρμογή
Οι διατάξεις των άρθρων 1494 και 1498 έως 1500 εφαρμόζονται αναλόγως και για τη διατροφή μεταξύ συζύγων. Επίσης εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του άρθρου 1495, αν υπάρχει βάσιμος λόγος διαζυγίου που ανάγεται σε υπαιτιότητα του δικαιούχου συζύγου.
[Το αρχικό άρθρο 1392 περιέχεται στα νέα άρθρα 1389 - 1390 (βλ. στο άρθρο 1390). Βλ. την αντίστοιχη ρύθμιση στο αρχικό άρθρο 1393 εδ. β'.]
Άρθρο 1393
Ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης
Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ιδίων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του. Η απόφαση του δικαστηρίου υπόκειται σε αναθεώρηση, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Αν το δικαίωμα χρήσης της οικογενειακής στέγης πηγάζει από σχέση εργασίας ανάμεσα στον ένα από τους συζύγους και έναν τρίτο, η παραχώρηση της χρήσης της στον άλλο σύζυγο από το δικαστήριο, σύμφωνα με τους όρους της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να γίνει μόνο εφόσον συναινεί σ' αυτό και ο τρίτος.
[Το αρχικό άρθρο 1393 περιέχεται στα νέα άρθρα 1389 - 1390 (βλ. στο άρθρο 1390). Το νέο άρθρο 1393 περιέχει νέα ρύθμιση. Βλ. και παλαιό άρθρο 735 ΚΠολΔ.]
Άρθρο 1394
Κατανομή των κινητών
Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνος ο άλλος σύζυγος. Υποχρεούται όμως να παραχωρήσει στον άλλο σύζυγο τη χρήση των οικιακών αντικειμένων που του είναι απολύτως απαραίτητα για τη χωριστή του εγκατάσταση, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας.
Άρθρο 1395
Οι σύζυγοι κατανέμουν, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, τη χρήση των κινητών που ανήκουν και στους δύο, σύμφωνα με τις προσωπικές τους ανάγκες. Αν διαφωνούν, η κατανομή γίνεται από το δικαστήριο που μπορεί να επιδικάσει εύλογη αποζημίωση για τη χρήση που παραχωρεί.
Άρθρο 1396
Μέτρο αμοιβαίας ευθύνης
Οι σύζυγοι κατά την εκπλήρωση των αμοιβαίων υποχρεώσεών τους, που πηγάζουν από το γάμο, ευθύνονται με μέτρο την επιμέλεια που δείχνουν στις προσωπικές τους υποθέσεις.
Άρθρο 1397
Περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων
Με την επιφύλαξη των διατάξεων που ακολουθούν, ο γάμος δεν μεταβάλλει την περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων.
Άρθρο 1398
Τεκμήρια για τα κινητά
Τα κινητά που βρίσκονται στη νομή ή κατοχή του ενός ή και των δύο συζύγων τεκμαίρεται, υπέρ των δανειστών του καθενός από αυτούς, ότι ανήκουν στο σύζυγο που είναι οφειλέτης τους. Το τεκμήριο αυτό δεν ισχύει σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης.
Τα κινητά που βρίσκονται στη νομή ή κατοχή και των δύο συζύγων τεκμαίρεται, στις μεταξύ τους σχέσεις, ότι ανήκουν και στους δύο κατά ίσα μέρη.
Στις σχέσεις των συζύγων μεταξύ τους και με τους δανειστές τους τεκμαίρεται ότι τα κινητά τα προορισμένα για την προσωπική χρήση του ενός από τους συζύγους ανήκουν σ' αυτόν.
Άρθρο 1399
Διαχείριση της περιουσίας του ενός συζύγου από τον άλλο
Αν ο ένας από τους συζύγους ανέθεσε στον άλλο τη διαχείριση της ατομικής του περιουσίας, δεν υπάρχει υποχρέωση για λογοδοσία και για απόδοση των εισοδημάτων από τη διαχείριση, εφόσον δεν έχουν συμφωνηθεί διαφορετικά. Τα εισοδήματα καταλογίζονται στην υποχρέωση συνεισφοράς για τις ανάγκες της οικογένειας.
Η παραίτηση από το δικαίωμα ανάκλησης αυτής της ανάθεσης είναι άκυρη.
Άρθρο 1400
Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα
Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέστηκε ο γάμος, αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή.
Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συζύγων που διάρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια.
Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομία ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες.
Άρθρο 1401
Η αξίωση του προηγούμενου άρθρου δεν γεννιέται, σε περίπτωση θανάτου, στο πρόσωπο των κληρονόμων του συζύγου που πέθανε. Επίσης δεν εκχωρείται ούτε κληρονομείται, εκτός αν έχει αναγνωρισθεί συμβατικά ή έχει επιδοθεί αγωγή. Η αξίωση παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου.
Άρθρο 1402
Παροχή ασφάλειας
Με την επιφύλαξη της διάταξης του άρθρου 1262 αριθ. 4, ο καθένας από τους συζύγους έχει το δικαίωμα, στην περίπτωση που ασκήθηκε αγωγή διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή που ο ίδιος άσκησε με αγωγή την αξίωση του άρθρου 1400, να ζητήσει από τον άλλο σύζυγο ή από τους κληρονόμους του την παροχή ασφάλειας, αν εξαιτίας της συμπεριφοράς τους υπάρχει βάσιμος φόβος ότι κινδυνεύει αυτή η αξίωσή του.
Άρθρο 1043
Επιλογή κοινοκτημοσύνης
Οι σύζυγοι μπορούν, πριν από το γάμο ή κατά τη διάρκεια του, να επιλέγουν με σύμβαση, για τη ρύθμιση των συνεπειών του γάμου στην περιουσιακή τους κατάσταση, αντί για το σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402, σύστημα κοινωνίας κατά ίσα μέρη σε περιουσιακά τους στοιχεία χωρίς δικαίωμα διάθεσης, από τον καθένα τους, του ιδανικού του μεριδίου (σύστημα κοινοκτημοσύνης), τηρώντας τις διατάξεις των άρθρων που ακολουθούν.
Οι συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου καταρτίζονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καταχωρίζονται στο ενιαίο ειδικό δημόσιο βιβλίο που τηρείται γι' αυτό το σκοπό. Πριν από την καταχώριση δεν ισχύουν απέναντι στους τρίτους.
Άρθρο 1404
Οι λεπτομέρειες του συστήματος της κοινοκτημοσύνης που επιλέγεται και ιδίως τα σχετικά με την έκτασή της, τη διοίκηση των στοιχείων της κοινής περιουσίας, καθώς και την εκκαθάριση των τυχόν αμοιβαίων αποκαταστατικών αξιώσεων και τη διανομή των κοινών πραγμάτων μετά τη λήξη της, καθορίζονται στο σχετικό συμβόλαιο με βάση την αρχή της ισότητας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των συζύγων. Το συμβόλαιο για την κοινοκτημοσύνη δεν μπορεί να παραπέμψει σε έθιμα, σε νόμο που δεν ισχύει ή σε νόμο αλλοδαπό.
Άρθρο 1405
Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει πρόβλεψη για την έκταση της κοινοκτημοσύνης, η κοινοκτημοσύνη περιλαμβάνει όσα περιουσιακά στοιχεία ο καθένας από τους συζύγους αποκτά από αιτία μη χαριστική κατά τη διάρκεια του γάμου, εκτός από τα εισοδήματα της περιουσίας την οποία είχε πριν από το γάμο. Δεν περιλαμβάνονται οπωσδήποτε στην κοινή περιουσία, ακόμη και αν αποκτήθηκαν από μη χαριστική αιτία: 1. τα περιουσιακά στοιχεία του καθενός από τους συζύγους που προορίζονται για αυστηρά προσωπική του χρήση ή για την άσκηση του επαγγέλματός του και τα παραρτήματά τους. 2. οι απαιτήσεις των άρθρων 464 και 465. 3. τα δικαιώματα σε προϊόντα της διάνοιας.
Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει διαφορετική πρόβλεψη για τη χρήση και κάρπωση, τη διοίκηση και τη διάθεση των κοινών πραγμάτων, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις των άρθρων 785 έως 792, του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 793 και του άρθρου 794.
Άρθρο 1406
Υποκατάσταση
Ό,τι ο κάθε σύζυγος αποκτά κατά τη διάρκεια του γάμου με διάθεση στοιχείων της ατομικής του περιουσίας, περιέχεται σ' αυτήν. Ο ισχυριζόμενος ότι η απόκτηση έγινε με τέτοια διάθεση βαρύνεται με την απόδειξη του ισχυρισμού του.
Άρθρο 1407
Δικαιοπραξίες από τον ένα σύζυγο
Δικαιοπραξίες αναφερόμενες σε περιουσιακά στοιχεία της κοινοκτημοσύνης, οι οποίες, σύμφωνα με τους κανόνες που τη ρυθμίζουν, επιχειρούνται είτε και από τους δύο συζύγους από κοινού είτε από τον ένα, αλλά με τη συναίνεση του άλλου, μπορούν να επιχειρούνται εγκύρως και από τον ένα μόνο σύζυγο, με άδεια του δικαστηρίου, αν ο άλλους βρίσκεται σε φυσική ή νομική αδυναμία ή αρνείται να δηλώσει τη βούλησή του και η δικαιοπραξία επιβάλλεται από το συμφέρον της οικογένειας.
Άρθρο 1408
Έκταση υπεγγυότητας της κοινής περιουσίας
Στην περίπτωση όπου επιλέγεται σύστημα κοινοκτημοσύνης, η κοινή περιουσία, πέρα από τα εμπράγματα δικαιώματα ή άλλα βάρη, με τα οποία βαρύνεται, είναι υπέγγυα και: 1. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος, μέσα στα όρια της διαχειριστικής του εξουσίας, για τη διαχείριση αυτής της περιουσίας. 2. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνει ο ένας σύζυγος για τις ανάγκες της οικογένειας. 3. για κάθε υποχρέωση που αναλαμβάνουν και οι δύο σύζυγοι.
Άρθρο 1409
Η κοινή περιουσία είναι επιπλέον υπέγγυα, έως το μισό της αξίας της, και απέναντι στους ατομικούς δανειστές του κάθε συζύγου, εφόσον δεν είναι δυνατή η ικανοποίησή τους από την ατομική περιουσία του: 1. για υποχρεώσεις που αυτός ανέλαβε μόνος του για τη διαχείριση της περιουσίας αυτής πέρα από τα όρια της διαχειριστικής του εξουσίας. 2. για ατομικά χρέη του, οποτεδήποτε και αν αυτά γεννήθηκαν.
Αν, στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου, οι δανειστές είναι εγχειρογράφοι, προτιμώνται οι δανειστές του προηγούμενου άρθρου.
Άρθρο 1410
Επικουρική υπεγγυότητα της ατομικής περιουσίας
Για τα χρέη του άρθρου 1408 οι δανειστές μπορούν να στραφούν επικουρικά και κατά της ατομικής περιουσίας του μη οφειλέτη συζύγου έως το μισό της αξίας της απαίτησής τους, εφόσον η κοινή περιουσία δεν επαρκεί για την ικανοποίηση των χρεών του.
Άρθρο 1411
Λήξη
Η κοινοκτημοσύνη λήγει αυτοδικαίως με τη λύση ή την ακύρωση του γάμου. Λήγει επίσης, όταν ο ένας από τους συζύγους κηρυχθεί σε αφάνεια ή σε πτώχευση και η σχετική απόφαση γίνει τελεσίδικη
Στην περίπτωση του διαζυγίου ή της ακύρωσης του γάμου η λήξη της κοινοκτημοσύνης επέρχεται αναδρομικά από την ημέρα της επίδοσης της σχετικής αγωγής.
Άρθρο 1412
Η κοινοκτημοσύνη λήγει με συμφωνία των συζύγων που περιβάλλεται το συμβολαιογραφικό τύπο.
Άρθρο 1413
Ο καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο τη λύση της κοινοκτημοσύνης: 1. αν επήλθε διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, που διήρκεσε τουλάχιστον ένα έτος και συνεχίζεται κατά τη συζήτηση της αγωγής. 2. αν, λόγω της κακής κατάστασης της περιουσίας του άλλου συζύγου ή της κακής διαχείρισης από αυτόν της κοινής περιουσίας, κινδυνεύουν τα συμφέροντα του ενάγοντος. 3. αν υπάρχει αθέτηση, από τον άλλο σύζυγο, της υποχρέωσής του για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας. Η απόφαση που διατάσσει τη λύση της κοινοκτημοσύνης ενεργεί αναδρομικά από την ημέρα της επίδοσης της αγωγής στον εναγόμενο.
Άρθρο 1414
Η λήξη της κοινοκτημοσύνης, κατά τις διατάξεις των προηγούμενων άρθρων, εκτός από την περίπτωση της λήξης λόγω θανάτου, ισχύει απέναντι στους τρίτους μόνο εφόσον στο περιθώριο του ειδικού δημοσίου βιβλίου, όπου έχει καταχωριστεί το συστατικό της συμβόλαιο, σημειώνονται η σχετική συμφωνία των συζύγων ή η απόφαση που κηρύσσει την αφάνεια ή την πτώχευση ή, στις περιπτώσεις της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1411 και του άρθρου 1413, η επίδοση της αγωγής και η σχετική δικαστική απόφαση.
Άρθρο 1415
Με την πρόωρη λήξη της κοινοκτημοσύνης οι σύζυγοι επανέρχονται, από την άποψη της περιουσιακής τους κατάστασης, στο σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402.
Στην περίπτωση αυτή, καθώς και όταν η λήξη επέρχεται λόγω λύσης ή ακύρωσης του γάμου, έχουν εφαρμογή για τη λύση της κοινωνίας και τη διανομή των κοινών πραγμάτων, αν δεν υπάρχει διαφορετική συμφωνία, οι διατάξεις των άρθρων 795 και επόμενων, καθώς και οι ειδικές διατάξεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας για τη διανομή κοινών πραγμάτων.
Άρθρο 1416
Έκταση εφαρμογής
Οι διατάξεις αυτού του κεφαλαίου έχουν εφαρμογή, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή το δόγμα των συζύγων καθώς και από τον τύπο, πολιτικό ή θρησκευτικό, με τον οποίο έγινε ο γάμος τους.
(Τα άρθρα 1417 - 1437 καταργήθηκαν με το ν. 1329/1983.)
ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΔΙΑΖΥΓΙΟ
[Κατά το άρθρο 16 του ν. 1329: <<Οι διατάξεις του Έβδομου Κεφαλαίου του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα, που αναφέρονται στο διαζύγιο (άρθρα 1438 έως 1462), αντικαθίστανται στο σύνολό τους από τις ακόλουθες διατάξεις>>.]
Άρθρο 1438
Πώς επέρχεται
Ο γάμος μπορεί να λυθεί με διαζύγιο. Το διαζύγιο απαγγέλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται στα επόμενα άρθρα.
Άρθρο 1439
Ισχυρός κλονισμός
Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα.
Εφόσον ο εναγόμενος δεν αποδεικνύει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας του, εγκατάλειψης του ενάγοντα ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο.
Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από τέσσερα τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντα. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων ανάμεσα στους συζύγους.
Άρθρο 1440
Αφάνεια
Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν ο άλλος έχει κηρυχθεί σε αφάνεια.
Άρθρο 1441
Συναινετικό διαζύγιο
Όταν οι σύζυγοι συμφωνούν για το διαζύγιο, μπορούν να το ζητήσουν με κοινή αίτησή τους που δικάζεται κατά διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (συναινετικό διαζύγιο).
Για να εκδοθεί συναινετικό διαζύγιο, πρέπει ο γάμος να έχει διαρκέσει τουλάχιστον ένα χρόνο πριν από την κατάθεση της αίτησης και η συμφωνία των συζύγων να δηλωθεί στο δικαστήριο, αυτοπροσώπως ή με ειδικό πληρεξούσιο, σε δύο συνεδριάσεις που να απέχουν μεταξύ τους έξι τουλάχιστον μήνες. Το ειδικό πληρεξούσιο πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την κάθε συνεδρίαση. Εφόσον από την πρώτη συνεδρίαση πέρασαν δύο χρόνια, η δήλωση της συμφωνίας παύει να ισχύει.
Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να εκδοθεί συναινετικό διαζύγιο πρέπει να προσκομίζεται έγγραφη συμφωνία των συζύγων που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά. Η συμφωνία επικυρώνεται από το δικαστήριο και ισχύει ώσπου να εκδοθεί απόφαση για το θέμα αυτό σύμφωνα με το άρθρο 1513.
Άρθρο 1442
Διατροφή
Εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλον: 1. αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις βρίσκονται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίζει απ' αυτό τη διατροφή του. 2. αν έχει την επιμέλεια ανήλικου τέκνου και γι' αυτό το λόγο εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος. 3. αν δεν βρίσκει σταθερή κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται κάποια επαγγελματική εκπαίδευση, και στις δύο όμως περιπτώσεις για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου. 4. σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας.
Άρθρο 1443
Οι διατάξεις των άρθρων 1487, 1493, 1494 και 1498 εφαρμόζονται αναλόγως και για το δικαίωμα διατροφής μετά το διαζύγιο. Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα. Η διατροφή μπορεί να καταβληθεί εφάπαξ, αν οι πρώην σύζυγοι συμφωνούν σ' αυτό εγγράφως, ή με απόφαση του δικαστηρίου, αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι.
Άρθρο 1444
Η διατροφή μπορεί να αποκλειστεί ή να περιοριστεί, αν αυτό επιβάλλεται από σπουδαίους λόγους, ιδίως αν ο γάμος είχε μικρή χρονική διάρκεια ή αν ο δικαιούχος είναι υπαίτιος του διαζυγίου του ή προκάλεσε εκούσια την απορία του.
Το δικαίωμα διατροφής παύει, αν ο δικαιούχος ξαναπαντρευτεί, ή αν συζεί μόνιμα με κάποιον άλλο σε ελεύθερη ένωση. Το δικαίωμα διατροφής δεν παύει με το θάνατο του υπόχρεου, παύει όμως με το θάνατο του δικαιούχου, εκτός αν αφορά παρελθόντα χρόνο ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου.
Άρθρο 1445
Ο καθένας από τους πρώην συζύγους είναι υποχρεωμένος να δίνει στον άλλο ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία του και τα εισοδήματά του, εφόσον είναι χρήσιμες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής. Με αίτηση ενός από τους πρώην συζύγους, που διαβιβάζεται μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα, ο εργοδότης, η αρμόδια υπηρεσία και ο αρμόδιος οικονομικός έφορος είναι υποχρεωμένοι να δίνουν κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου και προπάντων για τα εισοδήματά του.
Άρθρο 1446
Έκταση εφαρμογής
Η διάταξη του άρθρου 1416 εφαρμόζεται και για τη λύση του γάμου σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου.
[Τα άρθρα 1447 - 1462 καταργήθηκαν με το άρθρο 17 του ν. 1329/1983.]
ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ
[Κατά το άρθρο 17 του ν. 1329/1983: <<Τα κεφάλαια Όγδοο, Ένατο, Δέκατο, Ενδέκατο και Δωδέκατο του Τέταρτου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα που αναφέρονται στη συγγένεια (άρθρα 1463 και 1464), τη γνησιότητα του τέκνου (άρθρα 1465 έως 1475), τη διατροφή εκ του νόμου (άρθρα 1476 έως 1492), τις σχέσεις γονέων και τέκνων και την πατρική εξουσία (άρθρα 1493 έως 1529) και εξώγαμα τέκνα (άρθρα 1530 έως 1567) με το σύνολο των διατάξεών τους αντικαθίστανται από νέα κεφάλαια όγδοο, δέκατο και ενδέκατο με τους ακόλουθους τίτλους και αριθμούς άρθρων αντίστοιχα:
α) Όγδοο Κεφάλαιο: Συγγένεια (άρθρα 1463 έως 1484).
β) Δέκατο Κεφάλαιο: Διατροφή από το νόμο (άρθρα 1485 έως 1504).
γ) Ενδέκατο Κεφάλαιο: Σχέσεις γονέων και τέκνων (άρθρα 1505 έως 1541).
Το περιεχόμενο των διατάξεων των νέων κεφαλαίων είναι το ακόλουθο>>.]
[Στο κεφάλαιο αυτό συγχωνεύονται τα αρχικά κεφάλαια όγδοο (άρθρα
1463 - 1464), ένατο (άρθρα 1465 - 1475) και δωδέκατο (άρθρα 1530 - 1567) του ΟικογΔ του ΑΚ.]
Άρθρο 1463
Έννοια
Τα πρόσωπα είναι μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος σε ευθεία γραμμή, αν το ένα κατάγεται από το άλλο (συγγένεια μεταξύ ανιόντων και κατιόντων). Συγγενείς εξ αίματος σε πλάγια γραμμή είναι τα πρόσωπα που, χωρίς να είναι συγγενείς σε ευθεία γραμμή, κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα. Ο βαθμός της συγγένειας ορίζεται από τον αριθμό των γεννήσεων που συνδέουν τα πρόσωπα.
Η συγγένεια του προσώπου με τη μητέρα του και τους συγγενείς της ιδρύεται με μόνη τη γέννηση. Η συγγένεια με τον πατέρα και τους συγγενείς του συνάγεται από το γάμο της μητέρας με τον πατέρα ή ιδρύεται με την αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική.
Άρθρο 1464
Αγχιστεία
Οι συγγενείς εξ αίματος του ενός από τους συζύγους είναι συγγενείς εξ αγχιστείας του άλλου στην ίδια γραμμή και τον ίδιο βαθμό. Η συγγένεια εξ αγχιστείας εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τη λύσή ή την ακύρωση του γάμου, από τον οποίο δημιουργήθηκε.
Άρθρο 1465
Τεκμήριο καταγωγής από γάμο
Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου της μητέρας του ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα το σύζυγο της μητέρας (τέκνο γεννημένο σε γάμο).
Αν το τέκνο γεννήθηκε μετά την τριακοσιοστή ημέρα από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, η απόδειξη της πατρότητας του συζύγου της μητέρας βαρύνει εκείνον που την επικαλείται.
Άρθρο 1466
Σύγκρουση δύο τεκμηρίων
Αν μέσα στις τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου γεννήθηκε τέκνο από γυναίκα που τέλεσε νέο γάμο, τεκμαίρεται ότι αυτό έχει πατέρα το δεύτερο σύζυγο, εκτός αν γίνει δεκτή αγωγή για προσβολή της πατρότητάς του, οπότε τεκμαίρεται ότι είναι τέκνο του πρώτου συζύγου.
Άρθρο 1467
Προσβολή της πατρότητας
Η ιδιότητα του τέκνου, ως προς το οποίο συντρέχει ένα από τα τεκμήρια των άρθρων 1465 και 1466, ως τέκνου γεννημένου σε γάμο, μπορεί να προσβληθεί δικαστικώς, αν αποδειχθεί ότι η μητέρα δεν συνέλαβε πράγματι από το σύζυγό της ή ότι κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης ήταν φανερά αδύνατο να συλλάβει από αυτόν, ιδίως εξαιτίας ανικανότητας ή αποδημίας του ή επειδή δεν είχαν σχέσεις.
Άρθρο 1468
Κρίσιμο διάστημα της σύλληψης θεωρείται το χρονικό διάστημα που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην τριακοσιοστή και την εκατοστή ογδοηκοστή ημέρα πριν από τον τοκετό.
Άρθρο 1469
Την ιδιότητα του τέκνου ως γεννημένου σε γάμο μπορούν να προσβάλλουν: 1. ο σύζυγος της μητέρας. 2. ο πατέρας ή η μητέρα του συζύγου, αν αυτός πέθανε χωρίς να έχει χάσει το δικαίωμα της προσβολής. 3. το τέκνο. 4. η μητέρα του τέκνου. Η προσβολή γίνεται από το δικαιούμενο αυτοπροσώπως ή από ειδικό πληρεξούσιό του ή, μετά από άδεια του δικαστηρίου, από το νόμιμο αντιπρόσωπό του.
Άρθρο 1470
Η προσβολή της πατρότητας αποκλείεται: 1. για το σύζυγο της μητέρας, όταν περάσει ένα έτος αφότου πληροφορήθηκε τον τοκετό και τα περιστατικά από τα οποία προκύπτει ότι η σύλληψη του τέκνου δεν έγινε από αυτόν, και, σε κάθε περίπτωση, όταν περάσουν πέντε έτη από τον τοκετό. 2. για τον πατέρα ή τη μητέρα του συζύγου, όταν περάσει ένα έτος αφότου έμαθαν το θάνατο του τελευταίου και τη γέννηση του τέκνου. 3. για το τέκνο, όταν περάσει ένα έτος από τον τοκετό ή, εφόσον υπάρχει σοβαρός λόγος για τη μη προσβολή κατά τη διάρκεια του γάμου, έξι μήνες αφότου λύθηκε ή ακυρώθηκε ο γάμος με το σύζυγό της.
Άρθρο 1471
Η προσβολή της πατρότητας αποκλείεται επίσης μετά το θάνατο του τέκνου, εκτός αν είχε ήδη ασκηθεί η σχετική αγωγή.
Η προσβολή ειδικά από το σύζυγο της μητέρας αποκλείεται και: 1. αν αυτός αναγνώρισε ότι το τέκνο είναι δικό του πριν γίνει αμετάκλητη η απόφαση για την προσβολή. 2. αν συγκατατέθηκε στη σύλληψη του τέκνου από τη σύζυγό του με τεχνητή γονιμοποίηση.
Άρθρο 1472
Το τέκνο χάνει την ιδιότητα του τέκνου που γεννήθηκε σε γάμο, αναδρομικά από τη γέννησή του, μόλις γίνει αμετάκλητη η απόφαση που δέχεται την προσβολή αυτής της ιδιότητάς του.
Άρθρο 1473
Επιγενόμενος γάμος των γονέων
Τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του έχει απέναντι σ' αυτούς και τους συγγενείς τους ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο, εφόσον οι γονείς του παντρευτούν μεταγενέστερα και το τέκνο είχε αναγνωριστεί ή αναγνωρίζεται μετά την τέλεση του γάμου, εκούσια ή δικαστικά, ως τέκνο του συζύγου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1475, 1476 και 1479 έως 1483. Η εκούσια αναγνώριση μπορεί να προσβληθεί για το λόγο ότι ο σύζυγος της μητέρας δεν είναι ο πατέρας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1477 και 1478.
Άρθρο 1474
Αν το τέκνο δεν ζει κατά την τέλεση του γάμου των γονέων του, δεν θίγεται η επέλευση των αποτελεσμάτων του πρώτου εδαφίου του προηγούμενου άρθρου ως προς τους κατιόντες του.
Άρθρο 1475
Εκούσια αναγνώριση
Ο πατέρας μπορεί να αναγνωρίσει ως δικό του το τέκνο του που γεννήθηκε χωρίς γάμο, εφόσον συναινεί σ' αυτό και η μητέρα. Αν η μητέρα έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, η αναγνώριση γίνεται με μόνη τη δήλωση του πατέρα.
Αν ο πατέρας έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, η αναγνώριση μπορεί να γίνει από τον παππού ή τη γιαγιά της πατρικής γραμμής.
Αν το τέκνο έχει πεθάνει, η αναγνώριση ενεργεί υπέρ των κατιόντων του.
Άρθρο 1476
Η αναγνώριση από τον πατέρα ή τους γονείς του γίνεται με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου ή με διαθήκη. Η συναίνεση της μητέρας, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο, παρέχεται με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου. Οι δηλώσεις της αναγνώρισης και της συναίνεσης γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία. Ανάκληση των δηλώσεων είναι ανίσχυρη.
Άρθρο 1477
Προσβολή της αναγνώρισης
Το τέκνο και, σε περίπτωση θανάτου του, οι κατιόντες του δικαιούνται να προσβάλουν την εκούσια αναγνώριση για το λόγο ότι αυτός που δηλώθηκε ως πατέρας δεν είναι πραγματικά πατέρας.
Το δικαίωμα αυτό δεν ανήκει επίσης, στην περίπτωση όπου η μητέρα κατά την αναγνώριση είχε πεθάνει ή δεν είχε δικαιοπρακτική ικανότητα, στον καθένα από τους γονείς της και, στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1475, στον παππού ή τη γιαγιά που δεν είχε προβεί στην αναγνώριση.
Άρθρο 1478
Η προσβολή της αναγνώρισης αποκλείεται, αν περάσουν τρεις μήνες αφότου πληροφορήθηκε την αναγνώριση αυτός που την προσβάλλει. Η προσβολή αποκλείεται σε κάθε περίπτωση, αν περάσουν δύο χρόνια από την αναγνώριση ή, προκειμένου για προσβολή από τέκνο που κατά την αναγνώριση ήταν ανήλικο, δύο χρόνια από την ενηλικίωσή του.
Άρθρο 1479
Δικαστική αναγνώριση
Η μητέρα έχει δικαίωμα να ζητήσει με αγωγή την αναγνώριση της πατρότητας του τέκνου της που γεννήθηκε χωρίς γάμο της με τον πατέρα του. Το ίδιο δικαίωμα έχει και το τέκνο. Όταν η μητέρα αρνείται την προβλεπόμενη από την πρώτη παράγραφο του άρθρου 1475 συναίνεσή της, δικαίωμα δικαστικής αναγνώρισης έχουν επίσης ο πατέρας και, στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1475, ο παππούς ή η γιαγιά της πατρικής γραμμής.
Άρθρο 1480
Η αγωγή της μητέρας ασκείται κατά του πατέρα ή των κληρονόμων του. Η αγωγή του τέκνου ασκείται κατά του γονέα που δεν έχει προβεί στην αναγκαία για την εκούσια αναγνώριση δήλωση ή κατά των κληρονόμων του. Η αγωγή του πατέρα ή των γονέων του ασκείται κατά της μητέρας ή των κληρονόμων της.
Άρθρο 1481
Η πατρότητα τεκμαίρεται, αν αποδειχθεί ότι αυτός, για τον οποίο προβάλλεται ισχυρισμός ότι είναι πατέρας, είχε σαρκική συνάφεια με τη μητέρα κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης. Το τεκμήριο δεν ισχύει, αν η αγωγή ασκείται από το τέκνο μετά τη ενηλικίωσή του και ο πατέρας πέθανε πριν από το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στον πρώτο βαθμό.
Άρθρο 1482
Το τεκμήριο του προηγούμενου άρθρου ανατρέπεται, αν προκύπτουν σοβαρές αμφιβολίες για την πατρότητα.
Άρθρο 1483
Το δικαίωμα της μητέρας να ζητήσει την αναγνώριση της πατρότητας του τέκνου της αποσβήνεται όταν περάσουν πέντε χρόνια από τον τοκετό. Το δικαίωμα του τέκνου αποσβήνεται, ένα έτος μετά την ενηλικίωσή του, και το δικαίωμα του πατέρα ή των γονέων του δύο έτη αφότου αρνήθηκε τη συναίνεσή της η μητέρα.
Αν η μητέρα ήταν έγγαμη κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης του τέκνου, η προθεσμία του πρώτου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου αρχίζει αφότου γίνει αμετάκλητη η απόφαση που δέχεται την προσβολή της πατρότητας.
Στην περίπτωση του άρθρου 1473 το δικαίωμα δεν υπόκειται σε αποσβεστική προθεσμία.
Άρθρο 1484
Αποτελέσματα
Σε περίπτωση αναγνώρισης, εκούσιας ή δικαστικής, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, το τέκνο έχει ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δύο γονείς και τους συγγενείς τους.
ΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΝΟΜΟ
Άρθρο 1485
Μεταξύ ανιόντων και κατιόντων
Ανιόντες και κατιόντες έχουν αμοιβαία υποχρέωση διατροφής κατά τους όρους των άρθρων 1486 έως 1502.
Άρθρο 1486
Όροι διατροφής
Δικαίωμα διατροφής έχει μόνο όποιος δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαίδευσής του.
Το ανήλικο τέκνο, και αν ακόμη έχει περιουσία, έχει δικαίωμα διατροφής από τους γονείς του, εφόσον τα εισοδήματα της περιουσίας του ή το προϊόν της εργασίας του δεν αρκούν για τη διατροφή του.
Άρθρο 1487
Δεν έχει υποχρέωση διατροφής εκείνος που, ενόψει και των λοιπών υποχρεώσεων του, δεν είναι σε θέση να τη δώσει χωρίς να διακινδυνεύσει η δική του διατροφή. Ο κανόνας αυτός δεν ισχύει, όταν πρόκειται για τη διατροφή ανηλίκου τέκνου από το γονέα του, εκτός αν αυτό μπορεί να στραφεί εναντίον άλλου υπόχρεου ή αν μπορεί να διατραφεί από την περιουσία του.
Άρθρο 1488
Σειρά των υπόχρεων
Υποχρέωση διατροφής έχουν πρώτα οι κατιόντες, κατά σειρά που καλούνται στην εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή, και ο καθένας τους ανάλογα με την κληρονομική του μερίδα.
Άρθρο 1489
Αν δεν υπάρχουν κατιόντες, υποχρέωση διατροφής έχουν οι πλησιέστεροι ανιόντες, που ενέχονται σε ίσα μέρη αν είναι περισσότεροι στον ίδιο βαθμό.
Οι γονείς έχουν υποχρέωση να διατρέφουν το τέκνο τους από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του.
Άρθρο 1490
Αν ένας από τους ανιόντες ή τους κατιόντες δεν είναι σε θέση να δώσει διατροφή, η υποχρέωση βαρύνει εκείνον που είναι υπόχρεος ύστερα από αυτόν. Το ίδιο ισχύει και όταν, για πραγματικούς ή νομικούς λόγους, είναι αδύνατη ή ιδιαίτερα δυσχερής η δικαστική επιδίωξη στην ημεδαπή εναντίον εκείνου που έχει την υποχρέωση.
Στην περίπτωση που καταβάλλει τη διατροφή, αντί για τον αμέσως υπόχρεο, άλλο πρόσωπο, αυτό υποκαθίσταται αυτοδικαίως στα δικαιώματα εκείνου που την έλαβε: 1. αν κατέλαβε τη διατροφή δυνάμει του δεύτερου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου. 2. αν πρόκειται για το κράτος ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή κοινωφελές ίδρυμα που ανέλαβε τη διατροφή του δικαιούχου ανήλικου στη θέση του υπόχρεου συγγενή του. 3. αν πρόκειται για ιδιώτες, στους οποίους ανατέθηκε η επιμέλεια του προσώπου του δικαιούχου ανηλίκου, σύμφωνα με τα άρθρα 1513, 1514, 1532, 1533 και 1535. 4. αν ο δικαιούχος της διατροφής είναι ανήλικος και τη διατροφή κατέβαλε, στη θέση του υπόχρεου γονέα του, ο σύζυγος του τελευταίου.
Άρθρο 1491
Όταν το πρόσωπο είναι έγγαμο, η υποχρέωση των κατιόντων και των ανιόντων του να το διατρέφουν υπάρχει μόνο αν ο σύζυγός του, ενόψει των λοιπών υποχρεώσεών του, δεν είναι σε θέση να του παρέχει την οφειλόμενη διατροφή χωρίς να κινδυνεύει η δική του διατροφή ή αν, για πραγματικούς ή νομικούς λόγους, είναι αδύνατη ή ιδιαίτερα δυσχερής η δικαστική επιδίωξη εναντίον του στην ημεδαπή. Το ίδιο ισχύει και για τον διαζευγμένο, όταν ο πρώην σύζυγός του έχει απέναντί του υποχρέωση διατροφής.
Άρθρο 1492
Σειρά των δικαιούχων
Όταν αυτοί που έχουν δικαίωμα διατροφής απέναντι σε ορισμένο πρόσωπο είναι περισσότεροι και ο υπόχρεος δεν επαρκεί να τη δώσει σε όλους, προτεραιότητα έχουν οι κατιόντες κατά τη σειρά της εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχής. Αν οι περισσότεροι δικαιούχοι είναι ανιόντες, έχουν προτεραιότητα οι πλησιέστεροι. Ο σύζυγος, ως προς το δικαίωμα διατροφής, συμπορεύεται με τους ανήλικους κατιόντες και προηγείται από τους λοιπούς κατιόντες ή άλλους συγγενείς. Το ίδιο ισχύει και για το διαζευγμένο, εφόσον αυτός έχει δικαίωμα διατροφής.
Άρθρο 1493
Μέτρο και περιεχόμενο της διατροφής
Το μέτρο διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του (ανάλογη διατροφή). Η διατροφή περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου και επί πλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευσή του.
Άρθρο 1494
Μεταβολή των όρων
Αν, αφότου εκδόθηκε η απόφαση που προσδιορίζει τη διατροφή, μεταβλήθηκαν οι όροι της διατροφής, το δικαστήριο μπορεί να μεταρρυθμίσει την απόφασή του ή και να διατάξει την παύση της διατροφής.
Άρθρο 1495
Ελαττωμένη διατροφή
Οι κατιόντες και οι ανιόντες δικαιούται μόνο τη στοιχειώδη διατροφή, που περιλαμβάνει τα απολύτως αναγκαία για τη συντήρηση, αν υπέπεσαν απέναντι στον υπόχρεο διατροφής σε παράπτωμα που δικαιολογεί την αποκλήρωσή τους.
Άρθρο 1496
Χρόνος και τρόπος καταβολής
Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα. Αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει στον υπόχρεο την καταβολή με άλλον τρόπο.
Άρθρο 1497
Οι γονείς που οφείλουν διατροφή σε ανήλικο άγαμο τέκνο τους έχουν δικαίωμα να ορίσουν τον τρόπο και τα χρονικά διαστήματα που θα προκαταβάλλεται η διατροφή. Αν το ζήτησε το τέκνο, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει διαφορετικά, εφόσον συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι.
Άρθρο 1498
Διατροφή για το παρελθόν δεν οφείλεται παρά μόνο από την υπερημερία.
Άρθρο 1499
Παραίτηση
Παραίτηση από τη διατροφή για το μέλλον δεν ισχύει. Η προκαταβολή της διατροφής απαλλάσσει τον υπόχρεο μόνο για διάστημα που ορίζεται στα άρθρα 1495 και 1497.
Άρθρο 1500
Απόσβεση
Η αξίωση διατροφής παύει με το θάνατο του δικαιούχου ή του υπόχρεου, εκτός αν αφορά παρελθόντα χρόνο ή δόσεις απαιτητές κατά το χρόνο του θανάτου.
Άρθρο 1501
Δικαστική συμπαράσταση
Όταν ο ένας ή και οι δύο γονείς αθετούν την υποχρέωσή τους να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, το αρμόδιο δικαστικό όργανο παρέχει ατελώς στον άλλο γονέα ή στο ίδιο το τέκνο, εφόσον το ζητήσουν, κάθε πρόσφορη βοήθεια για την αναγκαστική είσπραξη των οφειλόμενων παροχών.
Άρθρο 1502
Προσωρινή επιδίκαση διατροφής
Σε περίπτωση όπου ένα τέκνο έχει γεννηθεί χωρίς γάμο της μητέρας του και η πατρότητά του είναι πολύ πιθανή, εφόσον η μητέρα του βρίσκεται σε απορία, το δικαστήριο μπορεί, ακόμη και πριν ασκηθεί η αγωγή για την αναγνώρισή του, να διατάξει ως ασφαλιστικό μέτρο την προκαταβολή από τον πατέρα στο τέκνο, κάθε μήνα, εύλογου ποσού έναντι της οφειλόμενης σ' αυτό διατροφής.
Άρθρο 1503
Δαπάνες τοκετού και διατροφής της άγαμης μητέρας
Σε περίπτωση όπου ένα τέκνο γεννήθηκε χωρίς γάμο της μητέρας του, το δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτησή της, να καταδικάσει τον πατέρα που αναγνωρίστηκε δικαστικώς, ακόμη και αν το τέκνο γεννήθηκε νεκρό: 1. στην καταβολή των δαπανών του τοκετού. 2. σε διατροφή της μητέρας, εφόσον αυτή αδυνατεί να διαθρέψει τον εαυτό της, επί δύο μήνες πριν από τον τοκετό και τέσσερις ύστερα από αυτόν, ή, αν συντρέχουν ειδικές περιστάσεις, το πολύ επί ένα έτος.
Η αξίωση της μητέρας δεν παύει με το θάνατο του πατέρα και παραγράφεται όταν περάσουν τρία έτη από τον τοκετό. Αξίωση αποζημίωσης, σύμφωνα με τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες, δεν αποκλείεται.
Άρθρο 1504
Διατροφή μεταξύ αδελφών
Ο αδελφός ή η αδελφή μπορούν, αν το δικαστήριο το κρίνει εύλογο, να υποχρεωθούν να δίνουν διατροφή σε αδελφό ή αδελφή, αν αυτός που τη ζητεί αδυνατεί να διατρέφει τον εαυτό του για ιδιαίτερους λόγους και ιδίως εξαιτίας της ηλικίας του, βαριάς ασθένειας ή αναπηρίας. Η διατροφή περιλαμβάνει τα απολύτως αναγκαία για τη ζωή και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευση.
Οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου του άρθρου 1487, καθώς και των άρθρων 1494, 1496 και 1498 έως 1500 εφαρμόζονται και σ' αυτή την περίπτωση.
ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ
[Σύμφωνα με το άρθρο 17 του νέου νόμου στο κεφάλαιο αυτό περιέχεται η ρύθμιση του αρχικού ενδέκατου κεφαλαίου του Οικογενειακού Δικαίου του ΑΚ (άρθρα 1493 - 1529.]
Άρθρο 1505
Επώνυμο των τέκνων
Οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των τέκνων τους με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους. Η δήλωση γίνεται πριν από το γάμο, είτε σε συμβολαιογράφο είτε στο λειτουργό, ενώπιον του οποίου θα τελεσθεί ο γάμος. Ο λειτουργός οφείλει να ζητήσει τη σχετική δήλωση.
Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα, μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς είτε συνδυασμός των επωνύμων τους, που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα.
Αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, σύμφωνα με τους όρους των προηγούμενων παραγράφων, τα τέκνα έχουν για επώνυμο το επώνυμο του πατέρα τους.
Άρθρο 1506
Επώνυμο του τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του
Το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του παίρνει το επώνυμο της μητέρας του. Ο σύζυγος της μητέρας μπορεί να δώσει στο τέκνο, με συμβολαιογραφικό έγγραφο, το επώνυμό του στη θέση του έως τότε επώνυμου του τέκνου ή επιπρόσθετα, αν συναινέσουν σ' αυτό, κατά τον ίδιο τύπο, η μητέρα και το τέκνο.
Σε περίπτωση επιγενόμενου γάμου των γονέων του τέκνου εφαρμόζονται ως προς το επώνυμό του, εφόσον αυτό είναι ανήλικο, οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου.
Αν γίνει αναγνώριση εκούσια ή δικαστική, το ενήλικο τέκνο ή, αν αυτό είναι ανήλικο, οι γονείς του ή και ένας από αυτούς ή ο επίτροπός του δικαιούνται, μέσα σε προθεσμία ενός έτους από την ολοκλήρωση της αναγνώρισης, να προσθέσουν, με δήλωση στο ληξίαρχο, το πατρικό επώνυμο στο επώνυμο του τέκνου. Αν στη δήλωση προβαίνουν οι δύο γονείς από κοινού, μπορούν να προσδιορίσουν το νέο επώνυμο του τέκνου σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο του προηγούμενου άρθρου.
Άρθρο 1507
Αμοιβαία υποχρέωση
Γονείς και τέκνα οφείλουν αμοιβαία μεταξύ τους βοήθεια, στοργή και σεβασμό.
Άρθρο 1508
Υποχρέωση για παροχή υπηρεσιών
Το τέκνο, εφόσον αποτελεί μέλος του οίκου των γονέων του και ανατρέφεται ή διατρέφεται από αυτούς, υποχρεούται να παρέχει στους γονείς του, για τη διοίκηση του οίκου ή την άσκηση του επαγγέλματός τους, υπηρεσίες ανάλογες με τις δυνάμεις του και τις βιοτικές συνθήκες του ίδιου και της οικογένειάς του.
Άρθρο 1509
Παροχές των γονέων προς τα τέκνα τους
Η παροχή περιουσίας στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα του, είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας, είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος, αποτελεί δωρεά μόνο ως προς το ποσόν που υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις. Η ευθύνη όμως απέναντι στο τέκνο, εκείνου που έκανε την παροχή, για πραγματικά ή νομικά ελαττώματα του πράγματος, κρίνεται πάντοτε κατά τις διατάξεις για την ευθύνη του δωρητή.
Άρθρο 1510
Γονική μέριμνα
Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του.
Σε περίπτωση όπου η γονική μέριμνα παύει λόγω θανάτου, κήρυξης σε αφάνεια ή έκπτωσης του ενός γονέα, η γονική μέριμνα ανήκει αποκλειστικά στον άλλο.
Αν ο ένας από τους γονείς αδυνατεί να ασκήσει τη γονική μέριμνα για πραγματικούς λόγους ή γιατί είναι ανίκανος ή περιορισμένα ικανός για δικαιοπραξία, την ασκεί μόνος ο άλλος γονέας. Η επιμέλεια όμως του προσώπου του τέκνου ασκείται και από τον ανήλικο γονέα.
Άρθρο 1511
Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου.
Στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν, κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο της άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας.
Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα, εφόσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντά του.
Άρθρο 1512
Σε περίπτωση διαφωνίας
Αν οι γονείς διαφωνούν κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας, και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο.
Άρθρο 1513
Διαζύγιο ή ακύρωση του γάμου
Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Η άσκηση της γονικής μέριμνας μπορεί να ανατεθεί στον έναν από τους γονείς ή, αν αυτοί συμφωνούν ορίζοντας συγχρόνως τον τόπο διαμονής του τέκνου, στους δύο από κοινού. Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει διαφορετικά, ιδίως να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων ή να την αναθέσει σε τρίτον.
Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν οι γονείς του τέκνου σχετικά με την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του.
Ο γονέας, στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας, έχει το δικαίωμα να ζητάει από τον άλλο πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου.
Άρθρο 1514
Διακοπή της συμβίωσης
Οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει διακοπή της συμβίωσης των συζύγων.
Άρθρο 1515
Τέκνα χωρίς γάμο των γονέων τους
Η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισής του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί αν έπαψε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους.
Με αίτηση του πατέρα το δικαστήριο μπορεί και σε κάθε άλλη περίπτωση, και ιδίως αν συμφωνεί η μητέρα, να αναθέσει και σ' αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους αυτής, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.
Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης, στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας, αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα ούτε αναπληρώνει τη μητέρα στην άσκησή της. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλλει το συμφέρον του τέκνου, αν αποφασίσει διαφορετικά με αίτηση του πατέρα, εφόσον έπαψε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή υπάρχει συμφωνία των γονέων.
Άρθρο 1516
Πράξεις από τον ένα γονέα
Ο καθένας από τους γονείς επιχειρεί και μόνος του πράξεις αναφερόμενες στην άσκηση της γονικής μέριμνας: 1. όταν πρόκειται για συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή για την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή για πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα. 2. όταν πρόκειται για τη λήψη δήλωσης της βούλησης που είναι απευθυντέα προς το τέκνο.
Στις περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου τους, καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του, τις αξιώσεις διατροφής που έχει το τέκνο κατά του γονέα του, ο οποίος δεν έχει την επιμέλεια του προσώπου του, μπορεί να τις ασκεί αυτός που έχει την επιμέλεια και, αν δεν την έχει κανείς, αυτός με τον οποίο διαμένει το τέκνο.
Άρθρο 1517
Σύγκρουση συμφερόντων
Αν τα συμφέροντα του τέκνου συγκρούονται με τα συμφέροντα του πατέρα του ή της μητέρας του, που ασκούν τη γονική μέριμνα, καθώς και των συζύγων ή των συγγενών τους εξ αίματος ή εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή, διορίζεται ειδικός επίτροπος.
Άρθρο 1518
Επιμέλεια του προσώπου
Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του.
Κατά την ανατροφή του τέκνου οι γονείς το ενισχύουν, χωρίς διάκριση φύλου, να αναπτύσσει υπεύθυνα και με κοινωνική συνείδηση την προσωπικότητά του. Η λήψη σωφρονιστικών μέτρων επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτά είναι παιδαγωγικώς αναγκαία και δεν θίγουν την αξιοπρέπεια του τέκνου.
Κατά την μόρφωση και την επαγγελματική εκπαίδευση του τέκνου οι γονείς λαμβάνουν υπόψη τις ικανότητες και τις προσωπικές του κλίσεις. Γι' αυτό το σκοπό οφείλουν να συνεργάζονται με το σχολείο και, αν υπάρχει ανάγκη, να ζητούν τη συνδρομή αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών ή δημοσίων οργανισμών.
Άρθρο 1519
Δικαστική συμπαράσταση
Το αρμόδιο δικαστικό όργανο οφείλει να παρέχει στους γονείς, κατά την άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του τέκνου τους, την υποστήριξή του, εφόσον αυτοί τη ζητήσουν.
Άρθρο 1520
Προσωπική επικοινωνία
Ο γονέας, με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας με αυτό.
Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος.
Στις περιπτώσεις των προηγούμενων παραγράφων, τα σχετικά με την επικοινωνία κανονίζονται ειδικότερα από το δικαστήριο.
Άρθρο 1521
Περιουσία του τέκνου από διαθήκη ή δωρεά
Η διοίκηση των γονέων δεν εκτείνεται και στα περιουσιακά στοιχεία που περιέρχονται στο τέκνο από διάταξη τελευταίας βούλησης, πέρα από τη νόμιμη μοίρα του τέκνου, ή από δωρεά, με τον όρο να μην έχουν τη διοίκησή τους οι γονείς. Αν ο διαθέτης ή ο δωρητής δεν ορίσει το πρόσωπο που θα έχει τη διοίκηση αυτών των περιουσιακών στοιχείων, το δικαστήριο διορίζει ειδικό επίτροπο.
Αν στη διάταξη της τελευταίας βούλησης ή στη δωρεά ορίζεται να μην έχει τη διοίκηση ο ένας από τους γονείς, η διοίκηση ανήκει, σε περίπτωση αμφιβολίας, στον άλλο γονέα, ο οποίος και αντιπροσωπεύει το τέκνο μόνος του στις σχετικές δίκες ή δικαιοπραξίες.
Άρθρο 1522
Ο διαθέτης ή ο δωρητής μπορούν να ορίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα διοικηθούν τα περιουσιακά στοιχεία που άφησαν ή έδωσαν στο τέκνο. Παρέκκλιση επιτρέπεται, στην περίπτωση της δωρεάς, εφόσον ο δωρητής συναινεί σ' αυτήν. Αν ο δωρητής δεν ζει ή αρνείται να συναινέσει ή η συναίνεσή του δεν είναι εφικτή, καθώς και στις περιπτώσεις των επιδόσεων με διάταξη τελευταίας βούλησης, ή παρέκκλιση επιτρέπεται μόνο με άδεια του δικαστηρίου και εφόσον επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.
Άρθρο 1523
Διαχειριστικές πράξεις των γονέων. Απογραφή
Οι γονείς οφείλουν να συντάσσουν απογραφή για κάθε περιουσία που περιέχεται στο τέκνο και υπάγεται στη γονική τους διοίκηση.
Άρθρο 1524
Δωρεές
Οι γονείς δεν μπορούν να προβαίνουν σε δωρεές από την περιουσία του τέκνου. Εξαιρούνται οι δωρεές που επιβάλλονται από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον ή από λόγους ευπρέπειας.
Άρθρο 1525
Επωφελής τοποθέτηση των μετρητών
Οι γονείς έχουν την υποχρέωση να κάνουν, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, παραγωγικά ή να τοποθετήσουν επωφελώς τα μετρητά χρήματα του τέκνου, των οποίων έχουν τη διοίκηση, αν δεν υπάρχει ανάγκη να τα κρατούν για να αντιμετωπίζουν δαπάνες. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει διαφορετική διάθεσή τους.
Άρθρο 1526
Διαχείριση με διατυπώσεις
Οι γονείς δεν μπορούν, χωρίς την άδεια του δικαστηρίου, να επιχειρήσουν στο όνομα του τέκνου τις πράξεις που απαγορεύονται και στον επίτροπο ανηλίκου χωρίς άδεια του δικαστηρίου. Η άδεια του δικαστηρίου δίνεται, αν υπάρχει αναπόφευκτη ανάγκη η προφανής ωφέλεια.
Άρθρο 1527
Η κληρονομία που επάγεται στο ανήλικο τέκνο θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής, και το τέκνο, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 1912, δεν εκπίπτει από το ευεργέτημα αυτό. Τρίτοι, που έχουν έννομο συμφέρον, μπορούν να αξιώσουν από το γονέα, ο οποίος έχει τη διοίκηση, να συντάξει απογραφή μέσα σε τέσσερις μήνες το βραδύτερο.
Άρθρο 1528
Σχετική ακυρότητα
Είναι άκυρες οι πράξεις των γονέων που γίνονται κατά παράβαση των άρθρων 1524 έως 1526. Την ακυρότητα προτείνουν ο πατέρας, η μητέρα, το τέκνο και οι καθολικοί ή ειδικοί διάδοχοί του.
Άρθρο 1529
Χρησιμοποίηση για τις ανάγκες του τέκνου
Οι γονείς χρησιμοποιούν τα εισοδήματα από την περιουσία του τέκνου, την οποία διοικούν για τη συντήρηση, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του. Μπορούν επίσης να τα χρησιμοποιήσουν και για τις ανάγκες της οικογένειας, στο μέτρο που αυτό κρίνεται εύλογο. Ό,τι περισσεύει περιέρχεται στην περιουσία του τέκνου.
Οι γονείς μπορούν επίσης, σε περιπτώσεις εξαιρετικής ανάγκης και με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 1526, να χρησιμοποιούν και το κεφάλαιο της περιουσίας του τέκνου.
Άρθρο 1530
Οι δαπάνες των γονέων
Οι γονείς έχουν δικαίωμα να απαιτήσουν τις δαπάνες που έκαναν για την επιμέλεια του προσώπου και τη διοίκηση της περιουσίας του τέκνου, αν από τις περιστάσεις είχαν δικαίωμα να τις θεωρήσουν αναγκαίες και δεν είναι από εκείνες που τους βαρύνουν.
Άρθρο 1531
Ευθύνη των γονέων
Οι γονείς, κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας, έχουν υποχρέωση να δείχνουν την επιμέλεια που δείχνουν και στις δικές τους υποθέσεις. Αν ζημία που προκλήθηκε οφείλεται σε παράβαση υποχρέωσης και των δύο γονέων, οι γονείς ευθύνονται εις ολόκληρον.
Άρθρο 1532
Συνέπειες κακής άσκησης
Αν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σ' αυτό, το δικαστήριο, εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας ή οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου ή ο εισαγγελέας, μπορεί να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο.
Το δικαστήριο μπορεί ιδίως να αφαιρέσει από τον ένα γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ολικά ή μερικά και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο ή, αν συντρέχουν και στο πρόσωπο αυτού οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου, να αναθέσει την επιμέλεια του τέκνου ολικά ή μερικά σε τρίτον ή να διορίσει επίτροπο.
Άρθρο 1533
Η αφαίρεση του συνόλου της επιμέλειας του προσώπου του τέκνου και από τους δύο γονείς και η ανάθεσή της σε τρίτο διατάσσονται από το δικαστήριο μόνο όταν άλλα μέτρα έμειναν χωρίς αποτέλεσμα ή κρίνεται ότι δεν επαρκούν για να αποτρέψουν κίνδυνο της σωματικής, πνευματικής η ψυχικής υγείας του τέκνου. Το δικαστήριο αποφασίζει την ανάθεση στον τρίτο ύστερα από έλεγχο του ήθους, των βιοτικών συνθηκών και γενικά της καταλληλότητάς του, στηριζόμενο υποχρεωτικά σε βεβαίωση αρμόδιας υπηρεσίας. Η ανάθεση γίνεται κατά προτίμηση σε συγγενικά πρόσωπα ή σε κατάλληλο ίδρυμα.
Το δικαστήριο ορίζει την έκταση της γονικής μέριμνας που παραχωρεί στον τρίτο, και τους όρους της άσκησής της.
Άρθρο 1534
Σε περίπτωση όπου υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη ιατρικής επέμβασης, για να αποτραπεί κίνδυνος ζωής ή υγείας του τέκνου, ο εισαγγελέας πρωτοδικών μπορεί, αν αρνούνται οι γονείς, να δώσει αυτός αμέσως την απαιτούμενη άδεια, ύστερα από αίτηση του αρμόδιου για τη θεραπεία γιατρού ή του διευθυντή της κλινικής όπου νοσηλεύεται το τέκνο ή οποιουδήποτε άλλου αρμόδιου υγειονομικού οργάνου.
Άρθρο 1535
Αφαίρεση με αίτηση των γονέων
Το δικαστήριο αφαιρεί την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους της από τους δύο γονείς για σπουδαίο λόγο, αν το ζητήσουν οι ίδιοι, υποδεικνύοντας και το πρόσωπο που δέχεται να αναλάβει την αφαιρούμενη άσκηση. Με την απόφαση για την αφαίρεση, το δικαστήριο αναθέτει την αφαιρούμενη άσκηση στο υποδεικνυόμενο ή σε άλλο πρόσωπο, προσδιορίζοντας και τον τρόπο της άσκησής της. Όταν λείπει τέτοιος προσδιορισμός, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις για την επιτροπεία.
Άρθρο 1536
Μεταβολή των συνθηκών
Αν από τότε που εκδόθηκε δικαστική απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα μεταβλήθηκαν οι συνθήκες, το δικαστήριο οφείλει, ύστερα από αίτηση ενός ή και των δύο γονέων, των πλησιέστερων συγγενών του τέκνου ή του εισαγγελέα, να προσαρμόσει την απόφασή του στις νέες συνθήκες ανακαλώντας ή μεταρρυθμίζοντάς την, σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου, και ιδίως να αποδώσει στους γονείς την άσκηση της γονικής μέριμνας που τους είχε αφαιρεθεί.
Άρθρο 1537
Έκπτωση των γονέων
Ο γονέας εκπίπτει από τη γονική μέριμνα αν καταδικάστηκε τελεσίδικα σε φυλάκιση τουλάχιστον ενός μηνός για αδίκημα που διέπραξε με δόλο και που αφορά τη ζωή, την υγεία και τα ήθη του τέκνου. Το δικαστήριο μπορεί, σ' αυτή την περίπτωση, εκτιμώντας τις περιστάσεις, να αφαιρέσει από το γονέα τη γονική μέριμνα και ως προς τα λοιπά τέκνα του, ύστερα από αίτηση του άλλου γονέα, των πλησιέστερων συγγενών ή του εισαγγελέα.
Άρθρο 1538
Παύση της γονικής μέριμνας
Η γονική μέριμνα παύει στο σύνολό της, ως προς τον ένα γονέα, αν αυτός εκπέσει σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο ή πεθάνει ή κηρυχθεί σε αφάνεια, και ως προς τους δύο γονείς, αν το τέκνο ενηλικιωθεί ή πεθάνει ή κηρυχθεί σε αφάνεια.
Άρθρο 1539
Συνέπειες παύσης
Αν έπαψε η γονική μέριμνα ή το δικαίωμα των γονέων να διοικούν την περιουσία του τέκνου τους ή και μόνη άσκησή τους, οι γονείς οφείλουν λογοδοσία ως προς το κεφάλαιο της περιουσίας του τέκνου και παράδοσή της. Το ίδιο ισχύει, αν έπαψε η γονική μέριμνα ή το δικαίωμα διοίκησης της περιουσίας του τέκνου ή και μόνη η άσκησή τους, ως προς τον ένα μόνο από τους γονείς.
Άρθρο 1540
Αν έπαψε η γονική μέριμνα ή η άσκησή της, ολικά ή μερικά, οι γονείς έχουν δικαίωμα να εξακολουθήσουν τις πράξεις που ανάγονται στην επιμέλεια του προσώπου ή τη διοίκηση της περιουσίας του τέκνου, ώσπου να πληροφορηθούν την παύση της. Οι τρίτοι όμως δεν δικαιούνται να επικαλεστούν αυτό το δικαίωμα των γονέων, αν γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν την παύση.
Άρθρο 1541
Αν η γονική μέριμνα έπαψε με το θάνατο ή την αφάνεια του τέκνου, οι γονείς έχουν υποχρέωση να φροντίζουν τις υποθέσεις που δεν επιδέχονται αναβολή, ώσπου να μπορέσουν να τις φροντίσουν οι κληρονόμοι.
(Τα άρθρα 1542-1567 καταργήθηκαν με το άρθρο 17 ν. 1329/83)
ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΥΙΟΘΕΣΙΑ
Άρθρο 1568
Ποιος μπορεί να υιοθετήσει
Όποιος δεν έχει γνήσιο κατιόντα μπορεί, αν συμπλήρωσε τα πενήντα του χρόνια και είναι ικανός για δικαιοπραξία, να υιοθετήσει σε θέση τέκνου.
Άρθρο 1569
Οι γονείς δεν μπορούν να υιοθετήσουν το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο μεταξύ τους.
Άρθρο 1570
Υιοθέτηση πολλών
Αυτός που υιοθέτησε ήδη δεν μπορεί να υιοθετήσει και άλλον εφόσον ζει με το θετό τέκνο. Αυτός που υιοθετεί μπορεί με την ίδια πράξη να υιοθετήσει συγχρόνως περισσότερους από έναν.
Άρθρο 1571
Υιοθεσία από επίτροπο
Ο επίτροπος δεν μπορεί να υιοθετήσει τον επιτροπευόμενο πριν από την οριστική λογοδοσία.
Άρθρο 1572
Υιοθεσία από πολλούς
Το θετό τέκνο δεν μπορεί να υιοθετηθεί από άλλον, εφόσον ζει αυτός που το υιοθέτησε και διαρκεί η υιοθεσία, εκτός μόνο στην περίπτωση υιοθεσίας από τους δύο συζύγους.
Άρθρο 1573
Υιοθεσία εγγάμου
Ο έγγαμος ούτε υιοθετείται χωρίς τη συναίνεση του συζύγου, που παρέχεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή με δήλωση στο δικαστήριο κατά την τέλεση της υιοθεσίας. Η συναίνεση δεν χρειάζεται, αν είναι αδύνατη εξαιτίας πνευματικής ασθένειας του συζύγου ή από άλλο λόγο.
Άρθρο 1574
Διαφορά ηλικίας
Αυτός που υιοθετεί πρέπει να είναι μεγαλύτερος από τον υιοθετούμενο κατά δεκαοκτώ χρόνια.
Άρθρο 1575
Υιοθεσία με αίρεση ή προθεσμία δεν επιτρέπεται.
Άρθρο 1576
Διαδικασία
Η υιοθεσία τελείται με δικαστική απόφαση αυτός που υιοθετεί παρίσταται και συναινεί αυτοπροσώπως.
Άρθρο 1577
Για την υιοθεσία απαιτείται να συναινέσει αυτός που απαιτείται. Αν είναι ανήλικος, απαιτείται να συναινέσουν ενώπιον του δικαστηρίου οι γονείς του ή ο ένας τους μόνο, αν η συναίνεση του άλλου είναι αδύνατη εξαιτίας πνευματικής ασθένειας ή από άλλο λόγο. Αν δεν έχει γονείς, απαιτείται να συναινέσει ενώπιον του δικαστηρίου ο επίτροπος ή ο κηδεμόνας και να υπάρχει άδεια του συγγενικού συμβουλίου. Σε κάθε περίπτωση παρίσταται στο δικαστήριο αυτοπροσώπως, για να συναινέσει, και ο ανήλικος που υιοθετείται, εφόσον έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος.
Άρθρο 1578
Το δικαστήριο επιτρέπει την υιοθεσία αφού ερευνήσει αν συντρέχουν οι όροι του νόμου και αν από το ήθος και την περιουσιακή κατάσταση εκείνου που υιοθετεί συμφέρει η υιοθεσία τον υιοθετούμενο.
Άρθρο 1579
Αποτελέσματα για τη θετή οικογένεια
Από την τέλεση της υιοθεσίας το θετό τέκνο έχει θέση γνήσιου τέκνου, έναντι αυτού που το υιοθέτησε. Αυτός δεν έχει κληρονομικά δικαιώματα έναντι του θετού τέκνου.
Άρθρο 1580
Εκείνος που υιοθετήθηκε και από τους δύο συζύγους έχει θέση κοινού γνήσιου τέκνου τους. Το ίδιο ισχύει και αν ο ένας από τους συζύγους υιοθετήσει το τέκνο του άλλου.
Άρθρο 1581
Οι κατιόντες του θετού τέκνου, που γεννήθηκε μετά την υιοθεσία, έχουν θέση γνήσιων κατιόντων εκείνου που υιοθέτησε.
Κατά τα λοιπά δεν παράγεται καμιά σχέση συγγένειας μεταξύ του θετού τέκνου και των συγγενών εκείνου που υιοθέτησε, και αντίστροφα.
Άρθρο 1582
Το θετό τέκνο παίρνει το επώνυμο του θετού γονέα. Έχει όμως δικαίωμα, όταν ενηλικιωθεί, να προσθέσει και το πριν από την υιοθεσία επώνυμό του. Αν το τελευταίο αυτό ή το επώνυμο του θετού γονέα αποτελείται από δύο επώνυμα, χρησιμοποιείται για το σχηματισμό του σύνθετου επωνύμου του θετού τέκνου το πρώτο απ' αυτά.
Σε περίπτωση κοινής υιοθεσίας και από τους δύο συζύγους ή υιοθεσίας από τον ένα σύζυγο του τέκνου του άλλου, ισχύει και για το θετό τέκνο η δήλωση που τυχόν έκαναν οι σύζυγοι σχετικά με το επώνυμο των τέκνων τους σύμφωνα με τις διατάξεις των δύο πρώτων παραγράφων του άρθρου 1505. Αν δεν έχει γίνει παρόμοια δήλωση, εφαρμόζεται αναλόγως η τρίτη παράγραφος του ίδιου άρθρου. Το δεύτερο και το τρίτο εδάφιο της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και εδώ.
[Το άρθρο 1582 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 18 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1583
Αποτελέσματα για τη φυσική οικογένεια
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις από τη συγγένεια μεταξύ του θετού τέκνου και της φυσικής του οικογένειας μένουν αμετάβλητα, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά.
Άρθρο 1584
Αφότου συντελεσθεί η υιοθεσία, τη γονική μέριμνα των γονέων εξ αίματος ή την επιτροπεία, υπό την οποία τελούσε το θετό τέκνο, αντικαθιστά αυτοδικαίως η γονική μέριμνα του θετού ή των θετών γονέων.
Αν ένας από τους συζύγους υιοθετήσει το τέκνο του άλλου, τη γονική μέριμνα έχουν και οι δύο σύζυγοι.
[Το άρθρο 1584 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 18 του ν. 1329.]
Άρθρο 1585
Αν κατά τη διάρκεια της ανηλικότητας του τέκνου η γονική μέριμνα του θετού ή των θετών γονέων έπαψε για οποιονδήποτε λόγο, δεν επανέρχεται στους εξ αίματος γονείς.
[Το άρθρο 1585 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 18 του ν. 1329.]
Άρθρο 1586
Στην υποχρέωση για τη διατροφή του θετού τέκνου εκείνος που υιοθέτησε προηγείται από τους εξ αίματος συγγενείς του τέκνου.
Άρθρο 1587
Λύση της υιοθεσίας
Η υιοθεσία λύνεται με δικαστική απόφαση, ύστερα από αγωγή του θετού γονέα ή του θετού τέκνου, αν αποδεικνύεται παράπτωμα που δικαιολογεί την αποκλήρωση ή που συνιστά λόγο αχαριστίας του θετού τέκνου απέναντι σ' αυτόν που το υιοθέτησε κατά τους όρους του άρθρου 505.
Με την απόφαση αίρεται η σχέση της υιοθεσίας.
Άρθρο 1588
Η υιοθεσία λύνεται και αίρεται η σχέση που απορρέει από αυτήν αν, κατά παράβαση του νόμου, παντρεύτηκαν αυτός που υιοθέτησε με αυτόν που υιοθετήθηκε. Αν ο γάμος ακυρώθηκε, διατηρούνται από τη σχέση της υιοθεσίας μόνο τα περιουσιακά δικαιώματα του θετού τέκνου.
ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ
Άρθρο 1589
Ποιοι τελούν υπό επιτροπεία
Ο ανήλικος τελεί υπό επιτροπεία όταν δεν υπάρχει γονική μέριμνα ή όταν αποφασίσει το δικαστήριο το διορισμό επιτρόπου κατά τα άρθρα 1532, 1533 και 1535.
[Το άρθρο 1589 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329/1983.]
[Τα άρθρα 1590 - 1598 καταργήθηκαν με το άρθρο 20 του ν. 1329/1983.]
Άρθρο 1599
Ορισμός από το γονέα
Ο κάθε γονέας, εφόσον έχει την άσκηση της γονικής μέριμνας, μπορεί να διορίσει επίτροπο του τέκνου του, για την περίπτωση που θα την ασκεί μόνος έως το θάνατό του, επειδή ο άλλος είχε πεθάνει ή κηρυχθεί σε αφάνεια ή εκπέσει από τη γονική μέριμνα ή επειδή η γονική μέριμνα του είχε αφαιρεθεί κατά τη διάταξη του άρθρου 1532. Αν στην τελευταία περίπτωση ο άλλος γονέας ανακτήσει την άσκηση της γονικής μέριμνας, ματαιώνεται ο παραπάνω διορισμός επιτρόπου.
[Το άρθρο 1599 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1600
Ο κατά το προηγούμενο άρθρο ορισμός γίνεται είτε με διαθήκη είτε με δήλωση στον ειρηνοδίκη ή σε συμβολαιογράφο. Αν ο ορισμός αναφέρεται σε περισσότερους από έναν επιτρόπους, το δικαστήριο διορίζει επίτροπο έναν απ' αυτούς.
[Τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1601
[Καταργήθηκε με το άρθρο 20 του ν. 1329.]
Άρθρο 1602
Δοτή επιτροπεία
Ο επίτροπος διορίζεται από το δικαστήριο (δοτή επιτροπεία), αν δεν υπάρχει επίτροπος κατά το άρθρο 1599 ή αν αυτός έχει απαλλαγεί, παραιτηθεί ή παυθεί.
[Το άρθρο 1602 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1603
Ο διορισμός επιτρόπου από το δικαστήριο γίνεται με τη φροντίδα των συγγενών ή οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον ή του εισαγγελέα, αφού γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο. Σε κατεπείγουσες περιστάσεις διορίζει προσωρινό επίτροπο ο εισαγγελέας του δικαστηρίου αυτού.
Άρθρο 1604
Επιτροπεία περισσότερων ανήλικων αδελφών
Το δικαστήριο διορίζει ένα μόνο επίτροπο, και αν ακόμη είναι περισσότερα τα ανήλικα τέκνα του ίδιου γονέα. Αν συγκρούονται μεταξύ τους τα συμφέροντα των ανηλίκων, διορίζεται ειδικός επίτροπος για κάθε ανήλικο που έχει αντίθετο συμφέρον.
Άρθρο 1605
Δοτή επιτροπεία, κατά τα δύο προηγούμενα άρθρα, χωρεί και σε κάθε περίπτωση που ο νόμος προβλέπει διορισμό επιτρόπου ή ειδικού επιτρόπου.
Άρθρο 1606
Παρεπίτροπος
Σε κάθε επιτροπεία υπάρχει παρεπίτροπος, που διορίζεται από το δικαστήριο αφού γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο. Σε περίπτωση επιτροπείας ο παρεπίτροπος διορίζεται μαζί με τον επίτροπο.
Στην περίπτωση ειδικού επιτρόπου δεν διορίζεται παρεπίτροπος.
Άρθρο 1607
Ο παρεπίτροπος επιβλέπει τη διαχείριση του επιτρόπου και τον αναπληρώνει για την ενέργεια των πράξεων στις οποίες τα συμφέροντα του ανηλίκου συγκρούονται με εκείνα του επιτρόπου ή της συζύγου του ή συγγενούς του επιτρόπου ή της συζύγου του ή συγγενούς του επιτρόπου σε ευθεία γραμμή εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και σε πλάγια γραμμή εξ αίματος δεύτερου βαθμού.
Άρθρο 1608
Ο επίτροπος οφείλει πριν αναλάβει τα έργα του να προκαλέσει το διορισμό παρεπιτρόπου.
Αν το παραλείψει, το δικαστήριο μπορεί, αφού γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο, να πάψει τον επίτροπο.
Άρθρο 1609
Ο επίτροπος δεν γνωμοδοτεί ποτέ για το πρόσωπο του παρεπιτρόπου.
Ο παρεπίτροπος δεν ορίζεται από τη γραμμή στην οποία ανήκει ο επίτροπος, εκτός αν είναι αμφιθαλής αδελφός του ανηλίκου.
Άρθρο 1610
Το έργο του παρεπιτρόπου παύει όταν πάψει και η επιτροπεία.
Αν ο επίτροπος λείψει, ο παρεπίτροπος οφείλει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση να προκαλέσει το διορισμό νέου επιτρόπου.
Άρθρο 1611
Οι διατάξεις των άρθρων 1622 έως 1627 εφαρμόζονται και στους παρεπιτρόπους. Αλλά ο επίτροπος δεν μπορεί να προκαλέσει την παύση του παρεπιτρόπου, ούτε μπορεί να είναι μέλος του συγγενικού συμβουλίου που συγκαλείται για το σκοπό αυτό.
Άρθρο 1612
Συγγενικό συμβούλιο
Το συγγενικό συμβούλιο συγκροτείται στον τόπο όπου έχει την κατοικία του ο ανήλικος και αποτελείται από τον ειρηνοδίκη, ως πρόεδρο, και τους έξι πλησιέστερους συγγενείς του ανηλίκου, που λαμβάνονται σε ίσο αριθμό από την πατρική και τη μητρική γραμμή. Στους πλησιέστερους συγγενείς περιλαμβάνονται και οι συγγενείς εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή όλων των βαθμών και σε πλάγια γραμμή έως το δεύτερο. Ο συγγενής εξ αίματος όμως προτιμάται από τον ισόβαθμο συγγενή εξ αγχιστείας. Μεταξύ συγγενών του ίδιου βαθμού προτιμάται ο μεγαλύτερος στην ηλικία. Στο συγγενικό συμβούλιο μετέχουν όλοι οι αμφιθαλείς αδελφοί και οι ανιόντες του ανηλίκου.
[Τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1613
Αν δεν υπάρχει συγγενείς κατά το προηγούμενο άρθρο ή αν είναι ανέφικτη ή φανερά δύσκολη για σπουδαίους λόγους η πρόσκληση ή η παρουσία τους, προσκαλούνται σε αναπλήρωσή τους φίλοι των γονέων του ανηλίκου στον τόπο της κατοικίας των γονέων.
Άρθρο 1614
Αν ο επίτροπος έχει διαφορετική κατοικία από την κατοικία του ανηλίκου ή αν αλλάξει κατοικία, το δικαστήριο που έως τότε ήταν αρμόδιο μπορεί, με αίτηση του επιτρόπου, να ορίσει ως τόπο συνόδου του συγγενικού συμβουλίου τον τόπο της κατοικίας του επιτρόπου.
[Το άρθρο 1614 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1615
Ανίκανοι να είναι μέλη
Οι ανίκανοι να είναι επίτροποι δεν μπορούν να είναι μέλη του συγγενικού συμβουλίου.
Ο επίτροπος και ο παρεπίτροπος μετέχουν στο συγγενικό συμβούλιο χωρίς ψήφο, εκτός αν είναι μέλη του. Ο ανήλικος που συμπλήρωσε το δέκατο έκτο έτος της ηλικίας του έχει δικαίωμα να παίρνει μέρος στο συγγενικό συμβούλιο χωρίς ψήφο.
Κάθε μέλος μπορεί να αντιπροσωπευθεί στο συγγενικό συμβούλιο με ειδική πληρεξούσιο, ο οποίος όμως μπορεί να εκπροσωπεί μόνο ένα μέλος.
[Το άρθρο 1615 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1616
Πώς συγκαλείται
Το συγγενικό συμβούλιο συγκαλείται από τον ειρηνοδίκη, είτε αυτεπαγγέλτως είτε ύστερα από αίτηση των συγγενών ή του εισαγγελέα, και βρίσκεται σε απαρτία, αν, εκτός από τον ειρηνοδίκη, παρευρεθούν και τέσσερα από τα μέλη που προσκλήθηκαν. Η δαπάνη βαρύνει την περιουσία του ανηλίκου.
Άρθρο 1617
Αναγγελία ότι υπάρχουν ανήλικοι
Αν, όταν πεθάνει ο γονέας, υπάρχουν στην οικογένεια ανήλικα τέκνα, η αρχή που συνέταξε τη ληξιαρχική πράξη θανάτου έχει υποχρέωση να το αναγγείλει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση στον ειρηνοδίκη. Την ίδια υποχρέωση έχει και ο εφημέριος της ενορίας.
Άρθρο 1618
Πώς καταρτίζονται οι αποφάσεις
Οι αποφάσεις του συγγενικού συμβουλίου λαμβάνονται κατά πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας επικρατεί η ψήφος του ειρηνοδίκη. Αν σχηματιστούν περισσότερες από δύο γνώμες, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις της πολιτικής δικονομίας που διέπουν τον καταρτισμό των αποφάσεων των πολυμελών δικαστηρίων.
Οι γνώμες πρέπει να είναι αιτιολογημένες, και ιδιαίτερα αιτιολογημένη η γνώμη του ειρηνοδίκη. Ο ειρηνοδίκης έχει υποχρέωση για το σκοπό αυτό να συγκεντρώσει κάθε χρήσιμη πληροφορία από αρμόδιες αρχές ή από ιδιώτες.
Άρθρο 1619
Τα μέλη του συγγενικού συμβουλίου προσέρχονται στη συνεδρίαση με δικά τους έξοδα, και για κάθε απουσία τους χωρίς νόμιμο κώλυμα ο ειρηνοδίκης τους επιβάλλει ανέκκλητα πενήντα έως χίλιες δραχμές πρόστιμο.
Άρθρο 1620
Ευθύνη των μελών
Για κάθε παράβαση των καθηκόντων τους από δόλο ή από αμέλεια τα μέλη του συγγενικού συμβουλίου έχουν υποχρέωση να αποζημιώσουν τον ανήλικο.
Άρθρο 1621
Άτακτες αποφάσεις
Κάθε απόφαση του συγγενικού συμβουλίου που έχει ληφθεί κατά παράβαση των άρθρων 1612 έως 1616 μπορεί να κηρυχθεί άκυρη από το δικαστήριο, αν το επιβάλλει το συμφέρον του ανηλίκου.
Άρθρο 1622
Λόγοι ανικανότητας για την ανάληψη επιτροπείας
Ανίκανοι να αναλάβουν ή να εξακολουθήσουν επιτροπεία είναι: 1. οι ανήλικοι. 2. οι δικαστικώς απαγορευμένοι και αυτοί που έχουν δικαστικό αντιλήπτορα. 3. όσοι έχουν πτωχεύσει και δεν έχουν αποκατασταθεί. 4. ... 5. οι κληρικοί κάθε βαθμού, εκτός για τους δικούς τους κατιόντες. 6. οι αλλοδαποί, για ανήλικο ημεδαπό. 7. αυτοί που έχουν δίκες με τον ανήλικο, είτε οι ίδιοι είτε οι ανιόντες τους ή οι κατιόντες ή ο σύζυγός τους. 8. αυτοί που καταδικάστηκαν για κακούργημα, καθώς και αυτοί που καταδικάστηκαν για πλημμέλημα που προξενεί στο δράστη ατιμωτικό όνειδος. 9. αυτοί που είναι ομολογουμένως κακής διαγωγής, και αυτοί που διώχθηκαν από διαχείριση, για απιστία ή ως σφετεριστές. 10. αυτοί που αποκλείστηκαν από την επιτροπεία με διάταξη τελευταίας βούλησης του κατά το άρθρο 1599 γονέα του ανηλίκου.
[Η περιπτ. 4 καταργήθηκε με το άρθρο 2 § 2 ν. 3192/1955.]
Άρθρο 1623
Λόγοι για την παύση του επιτρόπου
Αν ο λόγος της ανικανότητας παρουσιαστεί αφού αρχίσει η επιτροπεία, στις περιπτώσεις 2, 3, 5 και 8 του προηγούμενου άρθρου, ο επίτροπος παύεται αυτοδικαίως. Σε κάθε άλλη περίπτωση η παύση απαγγέλλεται από το δικαστήριο ύστερα από αίτηση του παρεπιτρόπου ή συγγενών εξ αίματος του ανηλίκου ως και τον τέταρτο βαθμό, ή του εισαγγελέα, και αφού προηγουμένως γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο.
Άρθρο 1624
Το δικαστήριο, αφού γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο, μπορεί να πάψει τον επίτροπο, αν η συνέχιση της διεξαγωγής της επιτροπείας απ' αυτόν θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντα του ανηλίκου, ιδίως αν η διαγωγή του αντιβαίνει στα καθήκοντά του.
Άρθρο 1625
Λόγοι απαλλαγής του επιτρόπου
Απαλλάσσονται από την επιτροπεία: 1. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. 2. οι υπουργοί, τα μέλη του νομοθετικού σώματος, οι νομάρχες, οι εισαγγελείς και οι αντεισαγγελείς. 3. όσοι εργάζονται μόνιμα στο εξωτερικό. 4. όσοι υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις.
[Το άρθρο 1625 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1626
Αν ο λόγος απαλλαγής παρουσιαστεί αφού αρχίσει η επιτροπεία, ο επίτροπος έχει δικαίωμα να παραιτηθεί απ' αυτήν.
Η αίτηση για απαλλαγή ή παραίτηση υποβάλλεται στο δικαστήριο μέσα σε ένα μήνα αφότου εκείνος που την υποβάλλει έμαθε πως καλείται στην επιτροπεία ή αφότου παρουσιάστηκε ο λόγος της απαλλαγής.
Άρθρο 1627
Μπορεί να απαλλαγεί από την επιτροπεία ή από τη συνέχισή της: 1. όποιος δεν είναι συγγενής εξ αίματος ή εξ αγχιστείας με τον ανήλικο, εφόσον υπάρχει στον τόπο της κατοικίας του ανηλίκου συγγενής εξ αίματος ή εξ αγχιστείας ικανός να είναι επίτροπος. 2. όποιος συμπλήρωσε το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας του. 3. όποιος πάσχει από χρόνια βαριά ασθένεια. 4. ο γονέας τεσσάρων τέκνων που βρίσκονται στη ζωή ή που πέθαναν ενώ υπηρετούσαν στις ένοπλες δυνάμεις. 5. όποιος έχει αναλάβει δύο επιτροπείες ή, εφόσον είναι σύζυγος ή γονέας, και μία μόνο. 6. όποιος εργάζεται μόνιμα μακριά από την κατοικία του ανηλίκου και απ' αυτό το λόγο γίνεται δύσκολη η εκπλήρωση του έργου του ως επιτρόπου.
Σχετικά με την αίτηση της απαλλαγής εφαρμόζεται η δεύτερη παράγραφος του προηγούμενου άρθρου.
[Το άρθρο 1627 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1628
[Καταργήθηκε με το άρθρο 20 του ν. 1329.]
Άρθρο 1629
Η επιμέλεια του ανηλίκου
Η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου ανήκει στον επίτροπο. Ο γονέας μπορεί να ορίσει διαφορετικά, σύμφωνα με τα άρθρα 1599 και 1600, αναλόγως εφαρμοζόμενα. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να αναθέσει την επιμέλεια σε τρίτο, μετά γνωμοδότηση του συγγενικού συμβουλίου, αν αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.
[Το άρθρο 1629 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1630
Η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου περιλαμβάνει τα οριζόμενα στο άρθρο 1518.
Ο επίτροπος και ο παρεπίτροπος που δεν έχουν την επιμέλεια του τέκνου, καθώς συγγενής εξ αίματος έως τον τέταρτο βαθμό, οφείλουν να επαγρυπνούν για την ανατροφή του ανηλίκου και να αναφέρονται, αν χρειάζεται, στο συγγενικό συμβούλιο ή στο δικαστήριο.
[Το άρθρο 1630 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1631
Εκπροσώπηση του ανηλίκου
Ο επίτροπος αντιπροσωπεύει τον ανήλικο σε κάθε δικαιοπραξία που αφορά την προσωπική του κατάσταση ή την περιουσία του.
Άρθρο 1632
Περίπτωση εδικής διαχείρισης
Οι διατάξεις της πρώτης παραγράφου του άρθρου 1521 και του άρθρου
1522 εφαρμόζονται αναλόγως και όταν σε διαθήκη ή δωρεά προβλέπεται αποκλεισμός της διοίκησης του επιτρόπου.
[Το άρθρο 1632 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1633
[Καταργήθηκε με το άρθρο 20 του ν. 1329.]
Άρθρο 1634
Ευθύνη του επιτρόπου
Ο επίτροπος ευθύνεται για κάθε ζημία του ανηλίκου από πταίσμα του κατά την άσκηση των καθηκόντων του. Το ίδιο ισχύει και για τον παρεπίτροπο.
Άρθρο 1635
Έναρξη της επιτροπείας
Ο επίτροπος οφείλει να αναλάβει τα έργα του μόλις έμαθε ότι καλείται στην επιτροπεία. Δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη της επιτροπείας όταν προτείνει λόγο απαλλαγής του, εκτός αν η αίτηση απαλλαγής γίνει δεκτή από το δικαστήριο.
Άρθρο 1636
Τα πρώτα έργα του επιτρόπου
Ο επίτροπος, αναλαμβάνοντας την επιτροπεία, μπορεί, αφού γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο και αποφασίσει το δικαστήριο, να υποχρεωθεί να δώσει ασφάλεια. Η απόφαση ορίζει το είδος και το ποσόν της ασφάλειας και μπορεί να τροποποιηθεί όσο διαρκεί η επιτροπεία. Αν ο επίτροπος αρνείται ή αδυνατεί να δώσει την ασφάλεια, αντικαθίσταται.
Άρθρο 1637
Ο επίτροπος έχει υποχρέωση να συντάξει, με την παρουσία και του παρεπιτρόπου, απογραφή της περιουσίας που υπάρχει ή που περιέχεται στον ανήλικο αργότερα και που υπάγεται στη διοίκηση του επιτρόπου.
Άρθρο 1638
Κατά την έναρξη της επιτροπείας ο επίτροπος οφείλει να προκαλέσει απόφαση του συγγενικού συμβουλίου, που να ορίζει κατά προσέγγιση την ετήσια δαπάνη για την επιμέλεια του προσώπου και της περιουσίας του ανηλίκου.
Άρθρο 1639
Μετρητά χρήματα του ανηλίκου
Αν στην περιουσία του ανηλίκου υπάρχουν ή περιέλθουν όσο διαρκεί η επιτροπεία μετρητά χρήματα, ο επίτροπος έχει υποχρέωση, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να χρησιμοποιήσει παραγωγικά ή να τοποθετήσει κατά τρόπο επωφελή το ποσόν που απομένει μετά την αφαίρεση της ετήσιας δαπάνης. Αν το ποσόν αυτό ξεπερνά τις πενήντα χιλιάδες δραχμές, το δικαστήριο, αφού γνωμοδοτήσει το συγγενικό συμβούλιο, προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο το ποσόν θα τοποθετηθεί κατά τρόπο επωφελή.
Άρθρο 1640
Ο επίτροπος έχει πάντως υποχρέωση, εωσότου γίνει η επωφελής τοποθέτηση, να καταθέσει έντοκα στο όνομα του ανηλίκου κάθε χρηματικό ποσόν σε ασφαλή τράπεζα ή σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα.
Άρθρο 1641
Τίτλοι και πολύτιμα αντικείμενα
Ο επίτροπος οφείλει να καταθέσει στο όνομα του ανηλίκου, σε ασφαλή τράπεζα ή σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα, τα δημόσια χρεόγραφα, τις ομολογίες ή τις μετοχές ανώνυμων εταιριών ή τα πολύτιμα αντικείμενα που υπάρχουν στην περιουσία του ανηλίκου. Η εκποίησή τους γίνεται μόνο ύστερα από απόφαση του δικαστηρίου, αφού προηγηθεί γνωμοδότηση του συγγενικού συμβουλίου.
Άρθρο 1642
Διαχειριστική εξουσία του επιτρόπου
Ο επίτροπος, όπου ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, ενεργεί ως προς την περιουσία του ανηλίκου κάθε πράξη τακτικής διαχείρισης, μεταξύ άλλων και πληρωμή χρεών του και είσπραξη απαιτήσεων.
Άρθρο 1643
Δωρεές
Ο επίτροπος δεν μπορεί να κάνει δωρεές από την περιουσία του ανηλίκου. Εξαιρούνται οι δωρεές που επιβάλλονται από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον ή από λόγους ευπρέπειας.
Άρθρο 1644
Απόκτηση από τη διαχειριζόμενη περιουσία
Ο επίτροπος και ο παρεπίτροπος μπορούν, σε περίπτωση εκούσιας ή αναγκαστικής πώλησης, να αγοράσουν κινητά ή ακίνητα του ανηλίκου μόνο αν είναι συγκύριοι στο πράγμα που πωλείται.
Άρθρο 1645
Ο επίτροπος και ο παρεπίτροπος δεν μπορούν να αποκτήσουν με εκχώρηση, εναντίον εκείνου που βρίσκεται ή βρέθηκε υπό την επιτροπεία τους, απαίτηση προγενέστερη από την ενηλικίωση.
Άρθρο 1646
Ιδιόχρηση χρημάτων του ανηλίκου
Ο επίτροπος δεν μπορεί να χρησιμοποιεί για δικό του λογαριασμό περιουσία του ανηλίκου και ιδίως μετρητά χρήματά του.
Άρθρο 1647
Πράξεις που υπάγονται σε διατυπώσεις
Ο επίτροπος, χωρίς άδεια του δικαστηρίου, ύστερα από γνωμοδότηση του συγγενικού συμβουλίου, δεν μπορεί στο όνομα του ανηλίκου: 1. να εκποιήσει ακίνητο ή εμπράγματο δικαίωμα σε ξένο ακίνητο. 2. να εκχωρήσει απαίτηση που έχει αντικείμενο τη μεταβίβαση στον ανήλικο ακινήτου ή τη σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο. 3. να διαθέσει την περιουσία του ανηλίκου συνολικά ή κατά μέρος της. 4. να δανειστεί για τον ανήλικο. 5. να αποδεχτεί ή αποποιηθεί κληροδοσία που περιέχεται σ' αυτόν. 6. να αποδεχτεί κληροδοσία ή δωρεά που συνεπάγεται βάρη. 7. να συνομολογεί εξώδικη διανομή.
[Το αρ. 7 προστέθηκε με το άρθρ. 57 § 5 ΕισΝΚΠολΔ.]
Άρθρο 1648
Ο επίτροπος, χωρίς άδεια του δικαστηρίου, ύστερα από γνωμοδότηση του συγγενικού συμβουλίου, δεν μπορεί στο όνομα του ανηλίκου: 1. να εκμισθώσει ακίνητο του ανηλίκου, αστικό για περισσότερα από τρία χρόνια ή αγροτικό για περισσότερα από πέντε χρόνια ή κάθε είδους ακίνητο για χρονικό διάστημα πέρα από την ανηλικότητα. το ίδιο ισχύει και για την επίμορτη αγροληψία. 2. να μισθώσει ακίνητο στο όνομα του ανηλίκου για περισσότερα από τρία χρόνια. 3. να συνάψει συμβιβασμό ή συνυποσχετικό για αντικείμενο αξίας ανώτερης από πενήντα χιλιάδες δραχμές. 4. να αναδεχτεί ξένη υποχρέωση και ιδίως να δώσει εγγύηση. 5. να εκποιήσει εμπορική η βιομηχανική επιχείρηση που περιήλθε στον ανήλικο, να παραιτηθεί από ασφάλεια για απαίτηση του ανηλίκου ή να ελαττώσει μια τέτοια ασφάλεια. 7. να συνάψει σύμβαση εργασίας στο όνομα του ανηλίκου ως εργαζομένου για περισσότερα από δύο χρόνια.
Άρθρο 1649
Στις περιπτώσεις των δύο προηγούμενων άρθρων η άδεια του δικαστηρίου παρέχεται μόνο σε περίπτωση αναπόφευκτης ανάγκης ή φανερής ωφέλειας. Όταν πρόκειται για εκποίηση, η απόφαση ορίζει αν θα γίνει με πλειστηριασμό ή με συμφωνία.
Άρθρο 1650
Αποδοχή κληρονομίας
Η διάταξη του άρθρου 1527 εφαρμόζεται αναλόγως και στην περίπτωση ανηλίκου που τελεί υπό επιτροπεία.
[Το άρθρο 1650 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
Άρθρο 1651
Έγερση αγωγών
Ο επίτροπος δεν μπορεί χωρίς απόφαση του συγγενικού συμβουλίου να εγείρει εμπράγματη αγωγή για ακίνητο ή άλλη αγωγή για αντικείμενο που ξεπερνά τις πενήντα χιλιάδες δραχμές ή αγωγή που αφορά την προσωπική κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και για την αγωγή του ανηλίκου για διανομή κοινού πράγματος. Η έλλειψη εξετάζεται από το δικαστήριο και αυτεπαγγέλτως.
Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται και για την παραίτηση από αγωγή που έχει εγερθεί.
Άρθρο 1652
Άκυρες πράξεις
Κάθε πράξη του επιτρόπου που επιχειρήθηκε χωρίς τις διατυπώσεις που τάσσει ο νόμος υπέρ του ανηλίκου είναι άκυρη. Την ακυρότητα προτείνει μόνο ο επίτροπος, ο ανήλικος και οι καθολικοί ή οι ειδικοί διάδοχοι του ανηλίκου.
Άρθρο 1653
Ο γονέας του ανηλίκου έχει δικαίωμα 5να απαλλάξει τον επίτροπο που διόρισε με διάταξη τελευταίας βούλησης από τη διατύπωση του άρθρου 1641, καθώς και να τον απαλλάξει από την υποχρέωση να λογοδοτεί κάθε χρόνο. Το δικαστήριο μπορεί να θεωρήσει ανίσχυρη αυτή τη διάταξη του γονέα, αν είναι δυνατόν να θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα του ανηλίκου.
Άρθρο 1654
Δαπάνες της επιτροπείας
Ο επίτροπος έχει δικαίωμα να απαιτήσει, κατά τις διατάξεις της εντολής, κάθε δαπάνη που είναι αναγκαία για τη διεξαγωγή της επιτροπείας.
Άρθρο 1655
Η επιτροπεία άμισθη και υποχρεωτική
Το λειτούργημα του επιτρόπου είναι υποχρεωτικό και άμισθο. Το δικαστήριο μπορεί, κατά τις περιστάσεις, αν το ζητήσει ο επίτροπος, να ορίσει αμοιβή του ανάλογη με την περιουσία που διαχειρίζεται και τους κόπους του.
Άρθρο 1656
Απόδοση περιουσίας και λογοδοσία
Ο επίτροπος μετά το τέλος της επιτροπείας έχει υποχρέωση να παραδώσει την περιουσία που διοίκησε και να λογοδοτήσει για την όλη διοίκησή του.
Άρθρο 1657
Ο επίτροπος έχει υποχρέωση και όσο διαρκεί η επιτροπεία να δίνει κάθε χρόνο λόγο στο συγγενικό συμβούλιο, εμπρός στον παρεπίτροπο, σχετικά με τη διαχείρισή του.
Άρθρο 1658
Κάθε δικαιοπραξία μεταξύ επιτρόπου και ανηλίκου που ενηλικιώθηκε, εφόσον υποχρεώνει οπωσδήποτε τον ανήλικο ή ελαττώνει τις εγγυήσεις που ορίζει ο νόμος για εξασφάλισή του, είναι άκυρη εφόσον δεν προηγήθηκε, δέκα τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικαιοπραξία, γραπτή λογοδοσία για τη διαχείριση του επιτρόπου.
Άρθρο 1659
Παραγραφή
Κάθε αγωγή κατά του επιτρόπου σχετική με τη διοίκησή του, παραγράφεται δέκα χρόνια μετά την ενηλικίωση ή το θάνατο του ανηλίκου. Από την παραγραφή αυτή εξαιρείται το κατάλοιπο από τη λογοδοσία.
Άρθρο 1660
Πράξεις του επιτρόπου μετά τη λήξη της επιτροπείας
Ο επίτροπος έχει και μετά τη λήξη της επιτροπείας δικαίωμα να εξακολουθήσει πράξεις που ανάγονται στην επιμέλεια του προσώπου ή της περιουσίας του ανηλίκου, ωσότου πληροφορηθεί τη λήξη. Αλλά οι τρίτοι δεν έχουν δικαίωμα να επικαλεστούν αυτό το δικαίωμα του επιτρόπου, αν γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν τη λήξη της επιτροπείας.
Άρθρο 1661
Αν η επιτροπεία έληξε με το θάνατο του ανηλίκου, ο επίτροπος έχει υποχρέωση να φροντίζει τις υποθέσεις που δεν επιδέχονται αναβολή, ωσότου μπορέσουν να μεριμνήσουν οι κληρονόμοι.
Άρθρο 1662
[Καταργήθηκε με το άρθρο 20 του ν. 1329.]
Άρθρο 1663
[Καταργήθηκε με το άρθρο 20 του ν. 1329.]
Άρθρο 1664
[Καταργήθηκε με το άρθρο 20 του ν. 1329.]
Άρθρο 1665
Επιτροπεία τέκνων χωρίς γάμο των γονέων τους
Οι διατάξεις για την επιτροπεία ανηλίκων εφαρμόζονται και στην επιτροπεία των ανηλίκων τέκνων που γεννήθηκαν χωρίς γάμο των γονέων τους. Καθήκοντα συγγενικού συμβουλίου εκτελεί ο ειρηνοδίκης.
[Το άρθρο 1665 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 1329.]
ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
(Το δέκατο πέμπτο κεφάλαιο (άρθρα 1666 μέχρι 1685) καταργήθηκε με το άρθρο 21 του ν.1329/1983)

ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ
Άρθρο 1686
Περιπτώσεις απαγόρευσης
Σε δικαστική απαγόρευση υποβάλλεται: 1. όποιος αδυνατεί να φροντίζει τον εαυτό του ή την περιουσία του επειδή πάσχει από μόνιμη πνευματική ασθένεια που αποκλείει τη χρήση του λογικού. 2. όποιος αδυνατεί να φροντίζει τον εαυτό του ή την περιουσία του επειδή πάσχει από σωματική αναπηρία, ιδίως επειδή έχει γεννηθεί κουφός ή τυφλός ή άλαλος.
Άρθρο 1687
Ο ανήλικος που βρίσκεται ήδη υπό γονική μέριμνα ή επιτροπεία μπορεί να τεθεί σε απαγόρευση, αν συντρέχουν οι όροι της, εφόσον επιβάλλεται από το συμφέρον του.
[Το άρθρο 1687 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 του ν. 1329.]
Άρθρο 1688
Διαδικασία της απαγόρευσης
Η απαγόρευση κηρύσσεται με απόφαση του δικαστηρίου, ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε συγγενούς ή του συζύγου αυτού που πάσχει, του επιτρόπου ή κηδεμόνα του ή του εισαγγελέα.
Άρθρο 1689
Η αίτηση απαγόρευσης πρέπει να συνοδεύεται από γνωμοδότηση του συγγενικού συμβουλίου σχετικά με την ανάγκη της απαγόρευσης.
Άρθρο 1690
Το συγγενικό συμβούλιο συγκροτείται όπως και για τον ανήλικο που επιτροπεύεται. Ο σύζυγος αυτού που πρέπει να απαγορευθεί και αυτός που ζητεί την απαγόρευση προσκαλούνται στο συμβούλιο να δώσουν πληροφορίες σχετικά με αυτόν που πρέπει να απαγορευθεί, αλλά δεν μετέχουν στη διάσκεψη ούτε γνωμοδοτούν.
Άρθρο 1691
Κατάσταση διφορούμενων φρενών
Αν η πνευματική ασθένεια δεν αποκλείει εντελώς τη χρήση του λογικού και υπάρχει κατάσταση διφορούμενων φρενών, το δικαστήριο, αντί για απαγόρευση διορίζει δικαστικό αντιλήπτορα. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση σωματικής αναπηρίας, αν δεν προκαλεί απόλυτη αδυναμία του αναπήρου να φροντίζει τον εαυτό του και τις υποθέσεις του.
Άρθρο 1692
Προσωρινός διαχειριστής
Το δικαστήριο μπορεί να διορίσει προσωρινό διαχειριστή σε κάθε στάση της διαδικασίας για την απαγόρευση. Η εξουσία του περιλαμβάνει κάθε συντηρητικό μέτρο για την περιουσία και για το πρόσωπο αυτού που πρέπει να απαγορευθεί.
Άρθρο 1693
Αποτελέσματα της απαγόρευσης
Ο απαγορευμένος είναι ανίκανος για δικαιοπραξία αφότου δημοσιευτεί η απόφαση για την απαγόρευση.
Άρθρο 1694
Αφότου γίνει τελεσίδικη η απόφαση για την απαγόρευση, ο απαγορευμένος επιτροπεύεται. Ο επίτροπος και ο παρεπίτροπος διορίζονται κατά τις διατάξεις για τη δοτή επιτροπεία των ανηλίκων.
Άρθρο 1695
Πράξεις εκείνου που πέθανε φρενοβλαβής
Οι κληρονόμοι προσώπου που πέθανε μπορούν να προσβάλουν για φρενοβλάβεια τις μη χαριστικές δικαιοπραξίες που έγιναν απ' αυτόν ή προς αυτόν: 1. όταν η απαγόρευση απαγγέλθηκε ή προκλήθηκε όσο αυτός ζούσε. 2. όταν η δικαιοπραξία επιχειρήθηκε τον καιρό που θεραπευόταν σε φρενοκομείο. 3. όταν η απόδειξη της φρενοβλάβειας προκύπτει από την ίδια τη δικαιοπραξία που προσβάλλεται.
Άρθρο 1696
Επιτροπεία από το νόμο
Η επιτροπεία του έγγαμου απαγορευμένου επάγεται αυτοδικαίως στο σύζυγό του, εκτός αν, με αίτηση του απαγορευμένου ή όποιου έχει έννομο συμφέρον, το δικαστήριο κρίνει ότι το συμφέρον του απαγορευμένου επιβάλλει διαφορετική λύση.
[Το άρθρο 1969 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 του ν. 1329.]
Άρθρο 1697
Παροχές σε τέκνο
Ο επίτροπος του απαγορευμένου μπορεί, με γνωμοδότηση του συγγενικού συμβουλίου και άδεια του δικαστηρίου, να προβεί σε παροχές προς τέκνο του απαγορευμένου, σύμφωνα με το άρθρο 1509.
[Το άρθρο 1697 τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρ ο 22 του ν. 1329.]
Άρθρο 1698
Οι διατάξεις για την επιτροπεία των ανηλίκων εφαρμόζονται και στην επιτροπεία των απαγορευμένων, σε όσες περιπτώσεις δεν ορίζεται διαφορετικά.
Άρθρο 1699
Άρση της απαγόρευσης
Αν έλειψαν οι λόγοι που την προκάλεσαν, η απαγόρευση αίρεται με απόφαση του δικαστηρίου κατά τη διαδικασία που είχε απαγγελθεί.
Άρθρο 1700
Νόμιμη απαγόρευση
Όποιος καταδικάστηκε για κακούργημα βρίσκεται σε νόμιμη απαγόρευση αφότου η απόφαση γίνει τελεσίδικη και όσο διαρκεί η ποινή.
Οι διατάξεις των άρθρων 1694 και 1695 έως 1698 εφαρμόζονται και στη νόμιμη απαγόρευση. Αφότου η απόφαση γίνει τελεσίδικη ο απαγορευμένος είναι ανίκανος για δικαιοπραξία.
ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΑΠΟΝΤΩΝ
Άρθρο 1701
Περιπτώσεις
Αν ενήλικος απουσιάζει και είναι άγνωστη η διαμονή του, εφόσον η περιουσία του έχει ανάγκη από επιμέλεια, το δικαστήριο διορίζει επίτροπο για τη διοίκηση της περιουσίας του. Το ίδιο ισχύει και αν είναι γνωστή η διαμονή εκείνου που απουσιάζει, εμποδίζεται όμως η επιστροφή του και η φροντίδα της περιουσίας του.
Αν αυτός που απουσιάζει έχει αντιπρόσωπο, επίτροπος διορίζεται μόνο αν οι περιστάσεις επιβάλλουν να ανακληθεί η εξουσία του αντιπροσώπου.
Άρθρο 1702
Το δικαστήριο μπορεί να διορίσει και για ειδική μόνο υπόθεση επίτροπο για τον απόντα.
Άρθρο 1703
Άρση της επιτροπείας
Η επιτροπεία εκείνου που απουσιάζει αίρεται από το δικαστήριο κατά την ίδια διαδικασία: 1. αν έλειψαν οι λόγοι που την προκάλεσαν. 2. αν αυτός που απουσιάζει πέθανε.
Η επιτροπεία εκείνου που απουσιάζει αίρεται αυτοδικαίως αν κηρύχθηκε άφαντος.
Άρθρο 1704
Στην επιτροπεία απόντων εφαρμόζονται κατά τα λοιπά οι διατάξεις για την επιτροπεία των ανηλίκων.
ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ
Άρθρο 1705
Ποιοι υποβάλλονται σε δικαστική αντίληψη
Σε δικαστική αντίληψη υποβάλλεται: 1. όποιος είναι σε κατάσταση διφορούμενων εξαιτίας πνευματικής ασθένειας που δεν αποκλείει εντελώς τη χρήση του λογικού. 2. όποιος βρίσκεται σε μερική αδυναμία να φροντίσει τον εαυτό του και τις υποθέσεις του εξαιτίας σωματικής αναπηρίας του, ιδίως επειδή είναι κουφός ή τυφλός ή άλαλος. 3, όποιος από ασωτία εκθέτει στον κίνδυνο στέρησης τον εαυτό του ή των οικογένειά του. 4. όποιος από συνήθεια μέθης ή τοξικομανία αδυνατεί να φροντίσει τις υποθέσεις του ή θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια άλλων.
Άρθρο 1706
Διαδικασία
Στην αίτηση για δικαστική αντίληψη και στην διαδικασία της εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη δικαστική απαγόρευση. Το ίδιο ισχύει και για την άρση της δικαστικής αντίληψης.
Άρθρο 1707
Πράξεις με τη συναίνεση του αντιλήπτορα
Εκείνος που βρίσκεται σε δικαστική αντίληψη δεν μπορεί, χωρίς τη συναίνεση του αντιλήπτορα: 1. να παρίσταται σε δικαστήριο. 2. να εισπράττει και να παρέχει εξόφληση. 3. να δανείζεται. 4. να εκποιεί ακίνητό του ή εμπράγματο δικαίωμά του σε ξένο ακίνητο. 5. να εκποιεί δημόσια χρεόγραφα ή μετοχές ή ομολογίες ανώνυμων εταιριών. 6. να συνάπτει συμβιβασμό ή συνυποσχετικό. 7. να αναδέχεται ξένη υποχρέωση και ιδίως να δίνει εγγύηση. 8. να αποδέχεται ή να αποποιείται κληρονομία ή να αποποιείται κληροδοσία ή να αποδέχεται κληροδοσία ή δωρεά που συνεπάγεται βάρη. Η απόδοση της κληρονομίας γίνεται πάντα με το ευεργέτημα της απογραφής.
Άρθρο 1708
Στις περιπτώσεις που χρειάζεται να συναινέσει ο αντιλήπτορας, η συναίνεσή του παρέχεται μόνο πριν από την επιχείρηση ή κατά την επιχείρηση της πράξης.
Αν ο αντιλήπτορας αρνείται να συναινέσει, αποφασίζει το δικαστήριο, ύστερα από αίτηση αυτού που βρίσκεται υπό δικαστική αντίληψη.
Άρθρο 1709
Άκυρες πράξεις
Είναι άκυρες οι πράξεις αυτού που βρίσκεται υπό δικαστική αντίληψη για τις οποίες ο νόμος απαιτεί τη συναίνεση του αντιλήπτορα, αν επιχειρήθηκαν χωρίς αυτήν. Την ακυρότητα προτείνει μόνο ο αντιλήπτορας, αυτός που βρίσκεται υπό δικαστική αντίληψη και οι καθολικοί και οι ειδικοί διάδοχοί του.